3min

Als de plannen van een aantal grote landen doorgaan, kan de douane in die landen vanaf volgend jaar zonder enige reden electronica doorzoeken en in beslag nemen als ze vermoeden dat er illegale media op staat. Ook komen internetproviders onder toezicht te staan en moeten ze desgewenst persoonsgegevens afstaan aan autoriteiten. Privacy-groeperingen slijpen ondertussen de messen.

Afgelopen mei van dit jaar werd bekend dat een aantal grote landen werkt aan de Anti Counterfeiting Trade Agreement (ACTA), een overeenkomst die bedoeld is om meer grip te krijgen op het illegaal downloaden en delen van muziek en films. Het plan is in grote lijnen bedacht door de Amerikaanse Trade Representative Susan C. Schwab en inmiddels uitvoerig achter gesloten deuren besproken door het Amerikaanse Congres. Volgens de berichtgeving kunnen de plannen van de Amerikanen echter ook rekenen op steun van de Europese Commissie, Japan en Zwitserland.

De ACTA maakt het in de praktijk voor autoriteiten een stuk eenvoudiger om piraterij op te sporen en de personen in kwestie op te sporen. Ook maakt de ACTA een aantal zaken illegaal, die tot voorkort legaal waren of zich in een schermergebied bevonden. Als de ACTA goedgekeurd wordt door de deelnemende landen worden bijvoorbeeld torrentsites als the Pirate Bay illegaal, omdat de overeenkomst bepaalt dat het faciliteren van het gratis downloaden van materiaal met copyright op niet-commerciële basis een criminele activiteit is.

Ook verbiedt de ACTA een groot aantal programma’s en tools die anoniem surfen mogelijk maken en moeten internetproviders op verzoek persoonsgegevens van bepaalde IP-adressen leveren. Een ander belangrijk gevolg van de ACTA is dat de douane in de deelnemende landen veel meer bevoegdheden krijgen. Zo mogen ze zonder enige reden elektronica in beslag nemen als ze vermoeden dat er illegale media op staat. Ook mogen de douaniers de apparaten doorzoeken en als ze denken dat ze illegale bestanden hebben aangetroffen deze naar eigen inzicht verwijderen of het apparaat vernietigen.

Opmerkelijk genoeg is een dergelijke regeling sindskort al van toepassing in Amerika. Afgelopen zaterdag was er op deze site al te lezen dat de Douane in de VS apparaten voor onbepaalde tijd in beslag mogen nemen. Het Department of Homeland Security mag de apparaten ook doorzoeken en de inhoud delen met andere autoriteiten, of het apparaat naar een andere locatie brengen als er bijvoorbeeld een encryptie ontcijferd moet worden.

Niet verwonderlijk dat diverse privacygroeperingen inmiddels op de bres gesprongen zijn. "Ze zeggen dus dat ze zomaar digitale apparaten van reizigers mogen doorzoeken zonder dat ze ook maar een klein beetje bewijs hebben dat de reiziger de wet overtreedt", aldus Greg Nojeim, van het Center for Democracy and Technology. Sommige experts en politici, waaronder de Amerikaanse senator Russell Feingold, denken echter dat de wet ertoe zal leiden dat de douane specifiek zal gaan controleren op bepaalde raciale of religieuze kenmerken. Feingold wil daarom voorstellen dat de douane alleen mag controleren als er een redelijk vermoeden bestaat dat de persoon in kwestie wat te verbergen heeft.

Volgens Homeland Security zijn de regels echter hard nodig, omdat illegale zaken en terroristische informatie tegenwoordig opgeslagen is op laptops of andere elektronica. Volgens secretaris Michael Chertoff van Homeland Security zal de wet in de praktijk betekenen dat de meeste reizigers er met een primaire controle van afkomen. Als deze primaire controle de vermoedens bevestigd zal een secundaire en meer grondige controle worden uitgevoerd. Volgens hem moet de douane echter vrijgelaten worden in het uitvoeren van de controles en moeten de controleprocedures niet tot in de puntjes vastgelegd worden, omdat afwijkende acties die de douane in sommige gevallen snel moet nemen, dan door vrijwel iedereen aangevochten kunnen worden.

Of de wet er daadwerkelijk gaat komen hangt af van de landen die deelnemen aan het overleg. De Amerikanen hebben tijdens de recente G8-meeting een definitieve versie van de ACTA ingediend en die is goed ontvangen. De G8 heeft nu in een verklaring laten weten dat de onderhandelingen over de ACTA in een stroomversnelling moeten worden gebracht en dat de onderhandeling eind dit jaar afgerond moeten zijn. Maar het lijkt erop dat de kous voor de privacygroeperingen daarmee nog niet af zal zijn.