5min

Het aanleggen van een volwaardig 5G-netwerk gaat vele malen duurder worden dan het aanleggen van een 4G-netwerk een aantal jaar geleden. Reden hiervoor is dat er een aantal pijlers zitten in de 5G-standaard, waaronder een lage latency, waarvoor veel meer kleinere masten nodig zijn rond de huidige masten. Dit zijn de zogenaamde small cells. De kosten lopen hierdoor snel op en de vraag is wie dat gaat betalen, of misschien nog wel belangrijker, wordt dat ooit terugverdiend?

Eind februari waren we met de voltallige redactie aanwezig op het Mobile World Congress. Daar deden we iets meer dan 40 interviews en spraken we met verschillende topmensen bij grote bedrijven. Een van de onderwerpen die centraal stond was 5G. Wanneer komt het, welke impact gaat het hebben en ook wie gaat dat betalen?

Het exacte kostenplaatje voor 5G is nog niet helemaal duidelijk. Dit heeft ermee te maken dat telecomoperators kunnen kiezen uit meerdere leveranciers. Het is tevens afhankelijk van de gebruikte frequenties, wat de telecomoperator aan 5G-diensten wil aanbieden en bijvoorbeeld ook hoe duur de licenties op de frequenties zullen zijn. Tijdens het Mobile World Congress waren er wel bedrijven die zich waagden aan wat uitspraken. Gemiddeld genomen zal een volwaardig 5G-netwerk een factor 10 tot een factor 25 duurder zijn dan het aanleggen van een 4G-netwerk, aldus de experts.

Huawei wel of niet welkom?

Er is de afgelopen maanden op hoog niveau ook veel discussie geweest of Huawei nu wel of geen verbod zou moeten krijgen in Europa voor het leveren van 5G-netwerkapparatuur. Op het moment van schrijven leek die storm te zijn gaan liggen maar door een datalek bij ASML is die weer helemaal terug. In de Verenigde Staten en Australië hebben ze de knoop doorgehakt, daar is Huawei niet meer welkom. In Nederland is er nog geen keuze gemaakt, de politiek laat zich leiden door actualiteit maar van een strategie lijkt nog geen sprake te zijn. In Nederland zou het overigens betekenen dat T-Mobile zijn complete netwerk moet vervangen, bij KPN en VodafoneZiggo moeten grote delen worden vervangen. KPN lijkt overigens voornemens met Huawei in zee te gaan voor 5G. Mocht Huawei toch worden verboden, dan gaan de kosten voor het aanleggen van 5G verder omhoog. De alternatieven voor Huawei zijn Nokia en Ericsson, beide concurrenten van Huawei. Zij zijn ook zeer capabel om 5G-apparatuur te leveren, maar huidige apparatuur vervangen kost gewoon extra geld. De vraag is ook of de overheid de extra kosten bij de providers gaat compenseren als het tot een verbod komt. De providers zullen ongetwijfeld naar de rechter stappen om te proberen dat af te dwingen.

“De overheid gaat niet betalen, zij wil verdienen”

Om terug te komen op wie gaat het nieuwe 5G-netwerk betalen. De overheid in elk geval niet. Met de afgelopen frequentieveilingen zijn miljarden binnengehaald, zowel met 3G als 4G hebben veel Europese landen hun zakken gevuld met vele miljarden euro’s. Daarbij verkocht de overheid haar recht om op bepaalde frequenties een signaal te zenden door haar luchtruim. Voor telecomproviders is dat telkens de bittere pil omdat die licenties maar een aantal jaar geldig zijn en er met 4G en nu ook met 5G weer frequenties bijkomen. Nu het aanleggen van een netwerk zo duur wordt, hebben we de vraag voorgelegd aan een aantal partijen. Zou de overheid of de Europese Unie hier geen rol in moeten spelen? Veel bedrijven zijn het hierover wel eens. Als Europa in één klap wat wil doen aan digitale innovatie, dan zou het de frequenties weg moeten geven. Daar moet het dan wel een duidelijk eis stellen, dat er binnen een bepaalde periode volwaardige 5G-netwerken worden aangelegd. Op die manier kan Europa als geheel ineens razendsnel innoveren. De kans dat dit gebeurt is echter nihil. Veel Europese landen willen die miljarden euro’s niet mislopen en hebben de veilingen al gehouden of gepland.

Consument kan geen 5G betalen

De verwachting is dat de 5G-frequentieveiling opnieuw duurder zal worden, net zoals de 4G-veiling duurder was dan de 3G-veiling. Daarmee lopen de kosten dus verder op. Een netwerk dat minimaal tien keer zo duur is, duurdere frequenties en waarschijnlijk ook nog de eis van overheden dat er voor 2023 of 2025 volwaardige 5G-netwerken beschikbaar zijn. Dit terwijl de 4G-netwerken door de meeste providers nog lang niet zijn terugverdiend. Je vraagt je dan langzaam af hoe ze dat gaan financieren. De abonnementsprijzen verhogen met een factor 10 zal niet het gewenste effect hebben. Verhogen met 20 procent is al vragen om problemen bij de consument. Kort samengevat, ook de consument zal 5G niet gaan betalen.

Het bedrijfsleven moet 5G gaan betalen via speciale 5G-diensten

Een van de pijlers die we nog niet hebben besproken is dat het 5G-netwerk straks software defined wordt. Dat is een nieuwe trend in de IT die de afgelopen jaren snel aan terrein wint. Door alles software defined te maken, oftewel software gebaseerd, kan je een 5G-netwerk gaan virtualiseren en in stukjes hakken. Dit noemt men network slicing. Deze kleine stukjes zijn een klein 5G-netwerk op zichzelf en volledig geïsoleerd van de rest van het netwerk. Dit biedt mogelijkheden aan bedrijven om zo’n klein stukje netwerk te huren voor eigen oplossingen. Zo’n privé 5G-netwerk, ook wel bekend als private LTE, kan volledig worden beveiligd met additionele oplossingen en volledig gescheiden bestaan naast andere netwerken en het internet.

Er zijn voor de hand liggende oplossingen als een prive netwerk voor hulpdiensten, maar ook de haven van Rotterdam om te communiceren met schepen en zelfs met containers. Maar veel autofabrikanten zullen straks ook gebruik willen maken van deze netwerken voor hun zelfrijdende auto’s. Ook kritische infrastructuur is beter af op een private slice, omdat het is af te zonderen van het internet. Denk bijvoorbeeld aan elektriciteitscentrales of waterpompen. Ook bedrijven die met gevoelige informatie werken en een privé netwerk willen bouwen zien mogelijkheden in 5G.

Er zijn waarschijnlijk nog vele businessmodellen denkbaar, maar die ontstaan pas als het 5G-netwerk op deze manier beschikbaar komt. Nu moeten alle bedrijven en leveranciers de data ophalen bij de client om die centraal te verwerken, straks kan de data eventueel verwerkt worden op de locatie van de client. Dit brengt een compleet nieuwe manier van denken met zich mee. Een compleet nieuwe businessmodel voor cloud on the edge.  Daar ligt uiteindelijk ook het verdienmodel voor telecomproviders, bij het bedrijfsleven.

Hoe gaan ze dit realiseren? Langzaam, héél langzaam…

De overgang van 4G naar 5G hoeft niet radicaal. Telecomproviders kunnen dit stapje voor stapje doen en dat gaat ook gebeuren. Anders is het helemaal niet te betalen. Wat je gaat zien is dat ze eerst de antennes geschikt gaan maken voor 5G, zodat er een basisnetwerk ligt. Net zoals wat T-Mobile gaat doen in 2020. Op één frequentie snel 5G aanbieden, zonder alle additionele voordelen.

Daarna zal je zien dat ze in grote stedelijke gebieden small cells gaan plaatsen, om ook low latency aan te bieden. Als dat groot genoeg is kan de stap worden gezet om ook network slices aan te gaan bieden. Maar daarvoor moet het dekkingsgebied wel groot genoeg zijn. Een beetje afhankelijk van de gewenste toepassing. De randstad zal als eerste 5G in zijn meest volwaardige vorm zien, daarna volgt pas het platteland. Dat kan nog zeker 10 jaar duren. Het zou echter veel sneller kunnen, als de providers gaan samenwerken.