5min

In Nederland hebben we de afgelopen jaren geluk gehad met vier telecomproviders die allen een eigen netwerk hadden. Dit heeft ervoor gezorgd dat er flinke concurrentie is ontstaan en de prijzen zijn gedaald. Nu de bouw van de 5G-netwerken voor de deur staat lijken de providers alleen nog gefocust op concurrentie en niet op het halen van voordelen door samen te werken. Bijvoorbeeld door één infrastructuur op te zetten voor 5G-netwerken in plaats van drie afzonderlijke.

Het aanleggen van een 5G-netwerk is 10 tot 25 keer zo duur als een 4G-netwerk. De vraag wie dat moet gaan betalen hebben we al beschreven. Een mogelijke oplossing om het veel goedkoper te maken is als de providers gaan samenwerken. KPN, T-Mobile en VodafoneZiggo kunnen ervoor kiezen om één fysiek netwerk te bouwen, waarbij ze niet alleen de locatie van de masten delen, maar ook de antennes en de netwerkapparatuur, maar wel met afwikkeling in hun eigen datacenters. Ze kunnen gewoon virtueel naast elkaar bestaan op één fysiek netwerk, net zoals er nu providers zijn zonder eigen netwerk. De overheid moet er wel mee instemmen, maar in een land als Nederland is dit prima te doen en kunnen we hierdoor snel vooroplopen met een landelijk dekkend netwerk. Voor de providers levert zo’n samenwerking niet alleen geld op, maar kan 5G voor de klant ook goedkoper worden, kunnen er versneld 5G-diensten worden aangeboden en krijgt de innovatie een flinke acceleratie.

5G is het kantelpunt waarop je beter kan samenwerken

In de basis is het natuurlijk vreemd om de providers één fysiek netwerk te laten delen. Leidt dat dan bijvoorbeeld niet tot geheime prijsafspraken en is de consument dan niet de dupe? Gaat de snelheid niet omlaag? Wat als de kwaliteit niet goed is? En ga zo maar door.

Dit alles was een groot probleem bij de aanleg van de voorgaande netwerken. Vroeger wist je gewoon dat je bij een concert, in een stadion, op Koninginnedag of met oud en nieuw geen bereik had vanwege overbelasting van het mobiele netwerk. Met de komst van 4G is dit al veel minder geworden en kan die kwaliteit al veel beter worden gewaarborgd. De capaciteit en snelheid van 5G komt vele malen hoger te liggen dan 4G, waardoor dit echt verleden tijd is. De capaciteit is zelfs zo groot dat je bij een volwaardig netwerk in veel gebieden makkelijk drie netwerken in één kan schuiven. In andere landen gebeurt dit al, in Nederland nog maar heel beperkt.

In de Verenigde Staten hebben providers de buitengebieden verdeeld. De providers nemen dan allemaal een deel voor hun rekening en stellen hun netwerk open voor concurrenten, er is maar één netwerk maar door de beperkte vraag is dat voldoende. In Nederland werken providers wel samen in openbare private omgevingen zoals stations, tunnels en op Schiphol, verder durven ze nog niet te gaan op dit moment.

Wat is het risico als providers allemaal hun eigen 5G-netwerk bouwen?

Doordat het aanleggen van 5G-netwerken zo schreeuwend duur is, lopen we het risico dat we over tien jaar een half dekkend 5G-netwerk in Nederland hebben. De providers moeten zulke hoge kosten maken dat ze ervoor zouden kunnen kiezen om alleen de randstad en enkele grote steden daarbuiten te dekken. In Duitsland is dat gebeurd met 4G. In de meeste steden heb je daar inmiddels 4G-dekking, maar erbuiten vrijwel niet. Het zou ook kunnen dat er in de randstad een volwaardig razendsnel 5G-netwerk ligt dat geschikt is voor low latency toepassingen, maar dat het in de buitengebieden blijft steken op een 5G-netwerk met een 4G-snelheid.

Wat is het voordeel van één 5G-netwerk?

Bij één 5G-netwerk worden de kosten verdeeld over de drie providers. KPN kan bijvoorbeeld Amsterdam voor zijn rekening nemen, VodafoneZiggo rolt uit in Rotterdam en T-Mobile pakt Den Haag en Utrecht op. Op die manier ga je de regio’s verdelen. De providers kunnen onderling heel snel bepalen waar welk netwerk het sterkst is en hoe daar het snelst en meest betaalbaar een volwaardig 5G-netwerk kan worden uitgerold. Uiteindelijk betekent dit ook dat Nederland heel snel landelijk dekkend zal zijn. Wisselen van provider voor beter bereik is dan verleden tijd, dus eventuele gaten moeten gewoon gedicht worden. Als Nederland snel een landelijk dekkend 5G-netwerk heeft zal dat de IT-markt een flinke boost geven en ook de nodige bedrijven aantrekken met andere nieuwe technologieën. Zelfrijdende auto’s komen dan mogelijk sneller dan verwacht.

Een middenweg is een hybride 5G-netwerk zoals in de VS

Ook is een netwerk zoals in de VS een goede optie voor Nederland. In dit geval zouden de providers ervoor kiezen om netwerktechnisch toch wat concurrerender te blijven en in alle grote steden zelfstandig 5G uit te rollen, maar de buitengebieden te verdelen. In een buitengebied wordt dan maar één netwerk aangelegd dat door de drie providers wordt gedeeld. Ook op deze manier zou Nederland veel sneller een landelijk dekkend maar ook volwaardig 5G-netwerk kunnen hebben.

De overheid speelt hier een grote rol in, door bij een frequentieveiling de providers hier bewust van te maken en een van de modellen misschien wel te verplichten. Het heeft namelijk totaal geen nut om in een buitengebied waar honderden in plaats van tienduizenden mensen wonen, drie netwerken uit de grond te stampen.

Hoe denken de providers er zelf over?

Onze collega’s van het FD hebben al eens vragen gesteld over hoe de providers er zelf over denken. De conclusie is dat KPN zijn naam heeft verbonden aan een kwalitatief hoogstaand netwerk en aan die visie wil het vasthouden in de toekomst. Voor stationsgebouwen of andere plekken met beperkte ruimte wil KPN best samenwerken, maar niet landelijk. T-Mobile loopt ook niet warm. Deze provider stelt dat zowel KPN als VodafoneZiggo naast hun mobiele netwerk ook een vast netwerk hebben. Dat maakt concurreren al lastig. Als je dan ook nog een mobiel netwerk gaat delen, verbetert die concurrentiepositie niet. T-Mobile staat echter wel open voor een hybride model, waarbij de buitengebieden wel gezamenlijk worden aangelegd. T-Mobile is van mening dat hier een rol voor de overheid is weggelegd om dit te organiseren. Vodafone gaat in Italië wel samenwerken om gezamenlijk een netwerk te bouwen, maar VodafoneZiggo stelt dat dit in Nederland niet aan de orde is. Ze zeggen geen ja, maar ook geen nee. Een andere optie is dat T-Mobile en VodafoneZiggo samen, dus zonder KPN, één netwerk bouwen of eventueel alleen in het buitengebied.

Het is duidelijk dat de overheid aan zet is om voorafgaand aan de frequentieveiling hier over na te denken, wellicht te debatteren in de Tweede Kamer en te zorgen voor goede infrastructuur in Nederland. De vraag is alleen of het besef er is dat 5G qua technologie en kosten echt anders is dan de netwerken uit het verleden. Waarbij het gevaar op de loer ligt dat de politiek denkt dat het zichzelf wel zal oplossen.