40min

Tags in dit artikel

,

Inleiding

Windows Vista ligt sinds 30 januari 2007 in de schappen. Er is de afgelopen jaren al behoorlijk veel geschreven en gesproken over het besturingssysteem, dat lange tijd door het leven ging als Longhorn, maar nu het product echt op de markt ligt is het goed om eens te kijken wat er allemaal mogelijk is met Vista en hoe het in de praktijk werkt.

Een redactieteam bestaande uit de crewleden Peter Sieders (Siederstylah), Bas Langenberg (-ko-), Pascal van Doorn (iCy^), Jochem de Goede (Donenzone) en Sander Willems (compi) installeerden de laatste release candidate van Vista op hun computers en behandelden elk een onderdeel van het systeem. Techzine hoopt de lezer hierdoor een goed beeld te kunnen geven van wat Vista allemaal kan, maar ook wat het niet kan.

De installatie

Een van de meest belangrijke dingen van een besturingssysteem is natuurlijk hoe je het gebeuren installeert. Mensen die geen nieuwe pc kopen maar wel graag naar Vista willen krijgen hiermee natuurlijk als eerste te maken. Het is van belang dat het een simpele, snelle installatie is zodat iedereen ermee uit de voeten kan.

Microsoft richt zich immers met haar besturingssyteem op de massa en niet op techneuten, zoals bijvoorbeeld sommige Linux distributies dit wel doen. Het installatieprogramma zal daarom getest worden op gebruiksvriendelijkheid, snelheid, grafische vormgeving en advanced settings voor de poweruser. Ook wordt gekeken hoe je je huidige versie van XP kan upgraden naar Vista. Ik heb de installatie uitgevoerd onder VMware, daardoor hoef ik geen drastische aanpassingen op mijn harde schijf te verrichten en ik heb telkens hetzelfde ‘systeem’ om op te testen. Genoeg gekletst, tijd om aan de gang te gaan!

Een grafische installatie interface!

Ik mount de cd in VMware en start de boel op. In het begin ziet het er nog precies hetzelfde uit. Ik moet op een toets drukken om de installer te starten. Dit doe ik dus maar. Daarna krijg ik de verrassing van mijn leven.


Grafisch! Voor het eerst in de hele geschiedenis van Microsoft’s besturingssystemen begint het systeem gewoon grafisch en niet met dat DOS-achtige blauw! Het ziet er erg mooi uit en de opties zijn erg goed uitgelegd en de interface is helder en overzichtelijk uit. Het is bijna alsof je een gewoon programma installeert.

Vervolgens klik je je door een aantal schermen zoals je dit ook wel gewend bent bij een normaal programma wat je moet installeren. Je moet gebruikersovereenkomsten accepteren, je serienummer intoetsen en een harde schijf selecteren waar je Vista op wilt installeren. Dit is bijna net zo simpel, misschien nog wel simpeler, dan bij een gewoon programma. Je moet natuurlijk wel even weten of het ook de bedoelling was dat je Vista daar installeerde. Mensen die meer controle willen hebben over de installatie kunnen af en toe op ‘advanced settings’ klikken, maar zo ‘advanced’ als bij sommige Linuxdistributies wordt het nooit.

Vervolgens begint Windows de gegevens naar de harde schijf te kopiëren, installeren en configureren. Waar hij nu altijd precies mee bezig is zie je niet en dat is heel irritant omdat het zo lastiger is de voortgang te volgen. Er loopt onderin wel een balkje mee, maar die is moeilijker om te volgen dan de ‘klassieke’ blauwe windowsbalk in het dialoogvenster zelf. Niet echt een groot probleem ofzo, maar wel iets wat me opviel.

Gegevens en instellingen

Na een paar herstarts en nog veel meer gekopieer en geconfigureer vraagt Vista nog wat aandacht van je. Je moet een gebruiker aanmaken en een computernaam instellen. Ook kan je bij het instellen van je gebruiker een avatar kiezen die je ziet bij het inloggen, net als bij XP, en een achtergrond voor je account. Ook wil Vista graag weten op welke datum en tijd we leven en ook in welke tijdzone je woont. Wat updates betreft moet je ook een keuze maken en je hebt er maarliefst drie:

  • Alle updates binnenhalen
  • Alleen security updates binnenhalen
  • Later bepalen welke updates je binnenhaalt, wat gelijk staat aan geen

De laatste optie is natuurlijk af te raden. De eerste twee zijn nog te overwegen. Vervolgens bekijkt Vista hoe het met de performance zit op je pc en stelt Vista daarop af. Daarna ben je pas echt klaar om te beginnen met Windows Vista.

Wat me opvalt is dat je alles in het begin instelt en dat het gebeuren dan gaat installeren. Dit was bij XP anders, omdat bij de installatie daarvan op verschillende tijdstippen in de installatie om informatie werd gevraagd. Daardoor moest je de hele tijd bij je pc blijven, of je moest een unattended Windows installatie cd maken, maar dit is niet voor de doorsnee gebruiker weggelegd. Wat dat betreft is dit een dik pluspunt voor de Vista installatie, omdat hij op twee tijdstippen informatie vraagt en je voor de rest met rust laat. Tussendoor tijd voor een versnapering dus.

Performancecheck

Wat ik ook goed vind is dat Windows je performance meet en vervolgens het systeem daarop afstemt. Sommige pc’s waar ik XP op installeerde vonden de interface eigenlijk te zwaar. Daarom moest ik eerst een hoop opties uitzetten voordat het lekker draaide. Niet erg, ik besloot zelf dat ik het systeem op deze pc’s wilde installeren, maar het is toch een vooruitgang dat Windows nu minder systeemintensief is en me dus niet gedwongen met met veel lag door het startmenu moet klikken.


De interface is heel clean en mooi. Enige nadeel is misschien dat de poweruser vind dat de geavanceerde opties te ver zijn weggestopt, dat gevoel had ik in ieder geval.

Geen mogelijkheid om opties uit te schakelen

Wat ik het grootste minpunt aan de installatie vind is dat je geen opties uit kan zetten. Natuurlijk kan je voor een mindere versie van Vista kiezen maar als je de ‘kleinste’ versie pakt ben je nog zeven gigabyte kwijt. De ultimate versie is negen gigabyte. Gelukkig is het allemaal wel snel geinstalleerd, in twintig minuten stond het op mijn virtuele hardeschijf, maar bij een standaard installatie zonder virtualisatie zal het ongeveer een kwartier zijn.

Upgrade vanaf Windows XP

Het is natuurlijk ook mogelijk om je Windows XP installatie te updaten naar een Windows Vista installatie. Voordeel hieraan is natuurlijk dat al je gegevens behouden blijven, nadeel is dat je installatie niet helemaal vers meer is. Ik zou dus kiezen voor een gewone, schone installatie en mijn belangrijke bestanden even op een dvd branden of iets dergelijks. Updaten duurt iets langer dan een normale Vista installatie, reken op een minuut of 25 tot 30. Het installatieproces is bijna precies hetzelfde als dat van een schone installatie dus erg veel valt er niet over te vertellen.

Vista over Vista installeren

De installatie van Vista over Vista is ook niet zo heel lastig. Het gaat hetzelfde als een upgrade, alleen het verschil is dat je nu bijna geen informatie meer hoeft in te voeren. Tijdens de installatie hoef je alleen nog je serial nummer in te voeren. Daarna krijg je nog de standaardvraag waar je het besturingsprogramma wilt installeren en of je nog drivers mee wilt installeren. De vragen over wat je tijdzone is en dergelijke, die krijg je niet meer, evenals de vragen over de instellingen voor het netwerk.

Het is erg prettig dat je op een simpele manier een mooie schone installatie kan krijgen van Vista. Het enige blijft wel dat het ongelooflijk lang duurt. Wat wel opviel is dat er ook niet meer constant opnieuw wordt opgestart. Het is toch raar dat dat opvalt, met XP heb je daar veel minder last van.

Al met al beviel de installatie me geweldig, op wat geavanceerde zaken na. Dit kan ik gelukkig ook in Vista zelf instellen, dus dat is geen ramp. Wat ik wel minder vind is dat je geen componenten, op Windows Mediaplayer na, kan weglaten.

De interface

Aero (Authentic, Energetic, Reflective and Open) is de nieuwe interface van Windows Vista. Voordat ik hierover ga vertellen wil ik eerst een mythe uit de wereld helpen: Aero is meer dan een skin. Met Aero bedoelt men de gehele Windows Vista User Interface, te verstaan; radio buttons, muisaanwijzers, configuratieschermen, pictogrammen, wizards, lettertypes, de toon tegen de gebruiker en usernotificaties.

Segoe UI: een nieuw lettertype

In Windows Vista is een heel nieuw lettertype geïntroduceerd, genaamd Segoe UI. Dit lettertype zit in alle standaard Aero user interfaces en is, om de leesbaarheid te verbeteren, vergroot van 8 punten naar 9.

Wizards

Al sinds Windows 98 werken we met ‘Wizards 97’, met de komst van Windows Vista worden deze wizards vervangen door Aero Wizards. Ook hier zitten verschillende grafische verbeteringen in, maar ook op andere punten zijn ze verbeterd. Meer daarover kun je lezen in het special onderdeel Gebruiksgemak & Toegankelijkheid.

De nieuwe toon tegen de gebruiker

Microsoft heeft van duizenden gebruikers feedback ingewonnen en heeft geconcludeerd dat de notificaties in vorige versies van Windows te onduidelijk waren. Daarom is de toon veranderd in Windows Vista. Er zal meer gebruik worden gemaakt van de eerste persoon en de lijdende vorm zodat gebruikers ook snappen wat ze moeten doen.

Geluiden

Microsoft heeft Vista op 45 plaatsen voorzien van nieuwe geluiden, waaronder een nieuw opstartgeluid. Het bedrijf werkte daarvoor samen met muzikant Robert Fripp. Volgens Microsoft passen de geluiden uit XP niet meer bij de nieuwe look van Vista en daarom zijn de nieuwe geluiden in Vista zachter van toon en minder opvallend. Ook de opstarttune is zoals gezegd onder handen genomen, deze duurt nu vier seconden, bestaat uit twee parallelle melodieën en heeft één akkoord voor elke kleur van de Windowsvlag.

Aero Glass

De vensters in Windows Vista zijn doorzichtig geworden, er zijn nu mooie effecten van alles wat er onder het venster zit, het heeft diepte gekregen en volgens Microsoft moeten het ramen voorstellen. Het gebeurt allemaal realtime en daardoor kan het niet vergeleken worden met een skin, aangezien het een eigen engine betreft die draait op een videokaart.

Het Sidebar Gadgets venster mét Aero ingeschakeld

Minimaliseren

In Aero Glass zitten ook een aantal andere verbeteringen. Hiermee bedoel ik onder andere de animaties. Deze vergroten de gebruiksvriendelijkheid. Wanneer er een venster wordt geminimaliseerd, geeft Aero Glass een fade-out weer zodat het duidelijker is waar het venster gebleven is en waar hij teruggevonden kan worden.

Thumbnail Preview

Een andere functie die hier bijhoort is de thumbnail preview. Wanneer je – met Aero aan – in de taakbalk over een programma gaat zal een preview van het venster opduiken. Deze laat zien wat er op dat moment in het venster gebeurt.

Muiscursors

Eindelijk hebben ook de muiscursors een extreme makeover gehad. De lelijke muiscursors in Windows XP, die stammen uit Windows 95, zijn nu vervangen door een mooiere cursors. Ze zijn beschikbaar in drie verschillende groottes en leken opmerkelijk genoeg op de muiscursors in Ubuntu Linux. Natuurlijk kan men terugschakelen naar de oudere muiscursors.

Pictogrammen

Verder zijn ook alle pictogrammen in Windows Vista zijn verbeterd. Ze zijn allemaal doorzichtig met een zeer hoge resolutie van maarliefst 256 x 256. Ter vergelijking, iconen in Windows XP hebben een maximale resolutie van 64 x 64. De uiteindelijke Vista pictogrammen komen pas in de final 6000 build, hieronder zie je ze.

Wallpapers

In Windows Vista zitten nieuwe, heel erg mooie (wat is er niet mooi?) wallpapers. Deze zijn niet meer van lage kwaliteit zoals bij Windows XP het geval is, hier hebben ze een maximale resolutie van 800×600. Er zitten onder andere prachtige licht aurora’s, schilderijen, natuurafbeeldingen en foto’s in.

Microsoft heeft verteld dat ze met de nieuwe wallpapers een betere band wil leggen tussen de gebruiker en computer. Het moet leuk worden om de Windows Vista te configureren. Natuurlijk is het niet zo belangrijk, de wallpapers, maar het zorgt ervoor dat iedereen meteen van zijn Vista geniet.

Flip 3D

Een andere, coole feature die onderdeel is van Aero is het Flippen in 3D. Het is een vervanger voor Alt + Tab functie die we in Windows XP kennen, dit is een handige schakelaar tussen programma’s. Deze functie zit nog steeds in Windows Vista, onder de naam Flip maar is nu uitgebreid met een extraatje, te weten Flip 3D. Als je in Windows Vista op de Windows knop + Tab drukt zullen alle open venster zich mooi achter elkaar ordenen in 3D, waar met de muis doorheen gescrolt kan worden. Het enige wat hier opviel was dat de randen van de vensters nogal kartelig waren.

Geheugenverbruik

Nu we wat meer weten over Aero vraag je je waarschijnlijk af hoe het allemaal zit met de performance. Het zit zo; voor de high-end computers zal het absoluut geen probleem zijn om Windows Vista met Aero en alle eyecandy die daar bij hoort in te schakelen, gebruikers zullen weinig merken van het extra verbruik en er zal slechts een klein verschil merkbaar zijn qua geheugengebruik, echter is dit zo klein dat er geen snelheid mee wordt behaald. Voor de middenklasse zal het ook geen probleem worden. Het sleutelwoord is Ram, wat tegenwoordig erg goedkoop is. Met 1GB geheugen en een gewone videokaart kan iedereen aan de slag met Aero, desalniettemin is 2GB aan te raden. Daarnaast is het is twee seconden werk om te schakelen van Aero naar Classic. Meer over de performance in Vista lees je later deze week in de Vista Special.

Windows SideShow

Met Windows SideShow wordt het mogelijk om op een extern apparaat handige informatie van de PC te weergeven. Denk bijvoorbeeld aan Pocket PC’s, PDA’s maar ook laptops, pc’s en servers met een externe of interne auxiliry display. Het klinkt misschien wat vaag, daarom hier een voorbeeld. Een Pocket PC waarmee je je powerpoint presentatie of muziek op afstand kunt bedienen, je net opgezochte route snel kunt bekijken of waarmee je snel kunt checken op e-mail. Dankzij auxiliry displays kan men op bijvoorbeeld laptops, of mobiele telefoons snel informatie bekijken zonder dat de laptop ook maar aan hoeft te staan.

Deze apparaten moeten daarvoor compatible zijn met Windows SideShow en er moeten voldoende gadgets voor worden gemaakt. Zowel de Gadgets als compatibiliteit zullen snel komen wanneer Windows Vista op de markt is is. Windows SideShow zal goed gaan samenwerken met de Sidebar, daardoor kunnen Sidebar gadgets makkelijk naar externe apparaten worden geëxporteerd.


Een auxiliry display op een laptop met Windows Vista.

DirectX 10

DirectX 10 moet uitkomen aan het begin van 2007, samen met de release en als onderdeel van Windows Vista. Deze versie van DirectX is compleet herschreven met nieuwe API’s waardoor versie 10 tot acht keer sneller moet zijn dan zijn voorganger en meer mogelijk moet maken. De grootste veranderingen zitten in Direct3D, eerder Windows Graphics Foundation 2.0 genoemd.

In DirectX10 is de driver opgesplitst in twee onderdelen; de user mode driver en de kernel mode driver. Doordat ze gescheiden zijn hebben ze geen effect op elkaar, de user mode kernel bevat Direct3D, OpenGL, and DirectX video playback. Zo worden stabielere drivers gecreëerd. Stel je bent aan het gamen met DirectX 9.0c en er treed een crash op, dan is het mogelijk dat niet alleen de game, maar heel Windows crasht. Door de drivers te scheiden hoopt Microsoft dat dit niet meer voor zal komen. Het grafische verschil tussen DirectX 9 en DirectX 10 is met een tweetal afbeeldingen goed weer te geven.


Hierboven zie je Flight Simulator X gerenderd met DirectX 9.0c


En hierboven een render van dezelfde scene in Windows Vista met DirectX 10

Hierin zijn de veranderingen overduidelijk. Op het eerste gezicht zie je dat het water echter lijkt door het schuim en de golven, dit kan dankzij nieuwe volumetric effects. Ditzelfde effect laat de wolken in de onderste afbeelding dikker lijken. Ook de rand van de oever bij de bossen is gedetailleerder en duidelijker. Het laatste wat opvalt is dat de bergen in DirectX 10 een betere weerspiegeling hebben in het water dan DirectX 9, waar het eerder op een plastic berg lijkt.

DirectX 10 gaat er voor zorgen dat we meer realistische karakters krijgen met scherpere schaduwen, uitgebreidere en complexere omgevingen, realistischere motion blurring, volumetric effects die er voor zorgt dat er dikkere en realistischere rook en wolken zijn en DirectX 10 zorgt voor stabielere games. Voor zowel de ontwikkelaars als gamers wordt DirectX 10 een vooruitgang.

Gebruiksgemak & Toegankelijkheid

Om een nog grotere winst te boeken moet Microsoft een breed publiek aanspreken, door bijvoorbeeld Windows Vista zelfs voor mensen die minder vaardig zijn met een PC, aantrekkelijk te maken. Het gebruiksgemak speelt hierbij een grote rol, vele mensen laten de computer links staan als het maar even niet meewerkt.

Wizards

In Windows XP was de opkomst van de vele Wizards al duidelijk merkbaar, maar in Windows Vista wordt dit nog verder doorgedreven. In Vista zijn er standaard vooral wizards bijgekomen met betrekking tot video, presentaties en draadloze toepassingen. Dit is natuurlijk geen verrassing aangezien tegenwoordig meer en meer draadloze apparaten op de markt komen en presentaties met een retro diaprojector behoren ook tot het verleden.

Wizards kunnen in Windows Vista van grootte veranderd worden, het welkom- en einde-scherm is verwijdert, de terug knop is vervangen door een grafische pijl in de linkerbovenhoek en het is duidelijker geworden wanneer de wizard zijn actie gaat ondernemen.


Een wizard om een netwerk-projector te installeren

Windows DVD maker

Microsoft heeft ook ingespeeld op het feit dat de meeste mensen nu wel in het bezit zijn van een DVD-speler en -schrijver. Je kent het scenario wel, je komt terug van vakantie en je hebt met je digitale camera enkele mooie beelden geschoten (zowel video als afbeeldingen) en je wil deze nu zonder al te veel problemen voor eeuwig op DVD vastleggen. Een ervaren PC gebruiker zou direct Google raadplegen en op zoek gaan naar één van de honderden freeware tooltjes. Maar niet iedereen is zo ingesteld natuurlijk, Microsoft heeft daarom Windows DVD Maker in Vista geïntegreerd. Je hoeft de videobestanden maar te selecteren en de afbeeldingen worden autmatisch in een diashow geïntegreerd. Verder in de wizard kan je zelf ook je DVD-menu ontwerpen naar je eigen smaak met verschillende snufjes. Windows DVD Maker is dus een erg mooie aanvulling op Windows Movie Maker die al bij Windows XP zat (deze is in Vista ook weer van de partij).


Windows DVD Maker

Windows Photo Gallery

Als je liever je foto’s op je PC houdt, kan je gebruikmaken van de Windows Photo Gallery. Dit is een tooltje in Vista dat het een fluitje van een cent maakt om foto’s te beheren. In dit programma kan je elke foto tags meegeven, deze tags zijn korte kernwoorden die heel algemeen beschrijven waarover de foto gaat. Dankzij deze tags kan Windows Photo Gallery eenvoudig alle foto’s met dezelfde tags bij elkaar zetten. Je kan je foto’s ook "waarderingen" meegeven, je kan ze een score geven tussen 1 en 5 sterren. Als je dan vervolgens al je mooiste foto’s wil bekijken kan je simpelweg je filter op "5 sterren" zetten en je krijgt al je mooiste foto’s te zien.


Windows Photo Gallery

Startmenu en menustructuren


Een echte hobby wordt het na een tijdje, nieuwe software downloaden en installeren. Maar na verloop van tijd heb je een Startmenu van vier kolommen breed en doe je er verscheidene minuten over om het gewenste programma terug te vinden. In Windows Vista wordt hier korte metten mee gemaakt, er is namelijk een zoekveld in het startmenu geïntegreerd! Zo kan je in no-time een programma terug vinden.

Wie overgestapt is van Windows XP naar Windows Vista zal alles vrij snel terugvinden. De menustructuren zijn namelijk niet zodanig veel veranderd dat je erin verdwaalt, in tegendeel zelfs, het is overzichtelijk geworden. Een normaal venster ziet er ongeveer hetzelfde uit als in XP, maar er zijn toch enkele nieuwigheden. Bovenaan bevindt zich een vernieuwde adresbalk. Het adres wordt niet langer voluit weergegeven, maar met gestructureerde pijltjes die de verschillende niveaus aangeven. Wanneer je met je muis op zo’n pijlte klikt, kan je snel een andere map op dat niveau selecteren. Klik je op een wit gedeelte in de adresbalk, dan wordt het volledige adres weergegeven, net zoals in Windows XP. Naast de adresbalk staat een zoekveld, waar je dus snel een file kan met opzoeken. Hieronder is ook nog een toolbar waarmee je handig bestanden op CD kan branden of doormailen, in deze toolbar staat ook een knop waarmee de weergave van de bestanden kan gewijzigd worden (miniatuurweergaven,tegels, detail, lijst, groot, extra groot, …), hetgeen in XP met rechtermuisklik – beeld moest gebeuren.


Een venster in Windows Vista

AutoPlay

De vensters mogen er dan wel ongeveer hetzelfde uitzien, maar er zijn natuurlijk ook een heleboel gloednieuwe dingen die bijdragen aan het verbeterde gebruiksgemak. Zo is er het pictogram AutoPlay in het configuratiescherm, hier kan je eenvoudig instellen welke actie Windows moet ondernemen wanneer er bepaalde media in de optische drive gestoken wordt. Opmerkelijk is dat HD DVD en Blu-Ray ook al van de partij zijn, maar bij deze media kan je enkel "Open Folder" en "Take no action" selecteren. Geen verrassing natuurlijk, het was al langer bekend dat Windows Mediaplayer standaard geen next-gen videoformaten zou ondersteunen. In XP wordt dit enkel gevraagd wanneer je een bepaalde media in de drive deed, of je kunt het per mediadrive instellen.


Auto Play menu

Spraaktechnologie

Iedereen kent Microsoft Sam wel, de computerstem in Windows XP waarmee Text to Speech mogelijk is. Via het configuratiescherm in XP kon je korte tekstjes laten uitspreken door Sam in het Engels. Verder werd er echter niets gedaan met spraaktechnologie of T2S. Wel is het mogelijk om via de website van Microsoft uitbreidingen te downloaden waarmee spraaktechnologie mogelijk is in XP, maar hier is Jan met de pet natuurlijk niet van op de hoogte. Office 2003 bracht hier al verandering in, in deze Office was het mogelijk om het programma te bedienen met je stem.

In Vista is het nu mogelijk om alles met je stem te bedienen. Vanuit het configuratiescherm kan je een tutorial starten die je de meest voorkomende commands leert en hoe ze te gebruiken. Bij het starten van de tutorial word je gevraagd of "Document Review" mag geactiveerd worden. Wanneer je hiervoor toestemming geeft zal Windows automatisch je documenten en mails doornemen om nieuwe woorden en zinnen te leren en beter te begrijpen. Er is uiteraard ook aan de privacy gedacht, inhoud van jouw mails en documenten worden met niemand (ook niet met Microsoft) gedeeld. Hierna gaat de tutorial in feite echt van start. De spraakherkenningssoftware zal altijd op de achtergrond draaien, je kan uiteraard ook instellen dat je dit niet wilt, en er is een klein schermpje dat altijd op de voorgrond wordt weergegeven. Dit venstertje vertelt je of de computer aan het luisteren is of net niet, er valt ook op te zien welk commando je net hebt ingesproken. Als je wilt dat Windows naar je luistert, moet je "Start Listening" luidop zeggen. Vanaf dan zal Windows alles wat je zegt als commando interpreteren.

Wanneer je ergens op wilt klikken of iets selecteren volstaat het meestal door het element bij zijn naam te noemen, bijvoorbeeld door "home" te zeggen in IE7 zal je naar de homepage gebracht worden. Maar sommige elementen hebben nu eenmaal geen naam meegekregen of Windows kent de naam niet (denk maar aan een naam in een andere taal dan Engels), dan zal je moeten gebruik maken van de command "Show Numbers". Er verschijnt dan op elke hyperlink, elk element, elk symbool en noem maar op, een nummertje. Het volstaat dan het nummer dat je bedoelt te zeggen, gevolgd door "OK".

Het is ook mogelijk om je muis te besturen met je stem. Hiervoor is de command "Mousegrid" ontworpen. Je scherm wordt dan opgedeeld in hokjes met in elk hokje een nummertje. Vervolgens moet je een van de nummers zeggen, waarna dat hokje weer wordt opgedeeld in verschillende hokjes en je weer een nummertje moet kiezen enzoverder. Het klinkt misschien erg ingewikkeld, maar het werkt in feite vrij vlot en nauwkeurig!

Ik zou hier nog honderden commando’s kunnen gaan beschrijven, maar het lijkt me interessanter als jullie het gewoon in actie zien. Hier zie je een filmpje van iemand die een potje solitaire speelt met z’n stem speelt, op het internet surft zonder muis of keyboard en ook een ‘artistieke’ tekening maakt in Paint. In dit filmpje worden dus enkele basis commando’s getoond, maar dicteren word niet echt getoond. Nochtans is dit ook een erg uitgebreid onderdeel van de spraakherkenning. Een iets uitgebreidere video, maar ondertussen al ietwat aan de oude kant, is hier te vinden. Let wel op, in deze video lijkt het alsof de spraakherkenning traag reageert, maar dit komt omdat dit een Beta van Vista is (nog geen RC) en ook omdat hij ondertussen full screen opneemt, hetgeen erg CPU intensief is. Ik kan jullie verzekeren dat de Speech Recognition in de RC2 erg vlot gaat, zelfs op tragere systemen!

Toegankelijkheid

In Windows XP waren al enkele toegankelijkheidsopties terug te vinden, maar ik heb me altijd de vraag gesteld of mindervaliden hier echt hulp aan hadden. Deze vraag heb ik niet meer bij Windows Vista, dit aspect is er zeker op vooruit gegaan.

Ease of Access Center

Vanaf dat het Ease of Access Center (zo heet het in het Engels) geopend wordt, hoor je Microsoft Anna spreken, de standaard TTS stem in Vista en de vervanger van Microsoft Sam. Zij dreunt de vier meest gebruikte tooltjes op, te weten de Magnifier, Narrator, On-Screen Keyboard en Set Up High Contrast. Wanneer de stem de tool zegt die jij wilt, moet je op spatie duwen om deze te activeren.


Toegankelijkheidsopties

De Magnifier

De Magnifier in Windows XP is vrij basic, deze volgt je muis en zoomt in op het stuk waar je muis staat. Verder heb je niet echt veel opties bij deze tool. In Vista heb je dit wel, zo kan je de vergroting instellen (van 2x tot 16x). In feite is een vergroting van 2x al meer dan genoeg, bij een nog grotere vergroting wordt alles te pixelig. Je kan ook de kleuren inverteren, zodat sommige teksten beter leesbaar worden. Denk maar aan een tekst in een geel lettertype op een witte achtergrond, wanneer je deze inverteert is het al een stuk duidelijker. Ook is er de keuze om de Magnifier een vaste positie te geven, zoals bovenaan, onderaan, links of rechts van het scherm. Maar je kan ook het vergrootvenster verslepen, net zoals je met een echt vergrootglas zou doen. Helaas is deze magnifier nogal CPU intensief, vooral wanneer je je muis snel heen en weer beweegt.

On-Screen Keyboard

Het On-Screen Keyboard is weinig tot niets veranderd ten opzichte van dat in XP. Je kan verschillende soorten keyboards kiezen, maar het komt allemaal op hetzelfde neer: typen met je muis. Echt nuttig is het niet, zeker omdat de spraaktechnologie een veel beter alternatief is als vervanging voor het toetsenbord.

Microsoft Narrator

Het keyboard en de magnifier waren beiden al aanwezig in XP, maar er zijn ook nog enkele nieuwe snufjes. Zo is er de Microsoft Narrator. Dit is een hulpprogramma waar de Microsoft Anna stem luidop de titel van het openstaande venster uitspreekt, de stem zegt ook welke letter je intoetst. Ook de toetsen als pijltjes en page up worden uitgesproken. Zo weet iemand die minder goed ziet altijd welke toetsen er ingedrukt worden of welk venster hij aangeklikt heeft. Via de Microsoft website zijn stemmen in verschillende talen te downloaden, waaronder ook twee Nederlandse (Karen en Hans).

Contrast verhogen

Wanneer de toetsencombinatie Shift+Alt+Prt Scrn wordt ingedrukt, zal Windows automatisch het contrast drastisch verhogen door de kleurenschema’s te veranderen zodat de achtergrond hard contrasteert met de tekst. Hieronder een voorbeeld wat er gebeurt met het Techzine Forum:

Vista Sidebar

Naast het Aero Glass thema is de Vista Sidebar toch een van de meest opmerkelijke grafische vernieuwingen. De Vista Sidebar is in feite een stuk software dat gepositioneerd is aan de zijkant van je desktop die verschillende "gadgets" huisvest. Gadgets zijn mini-programmaatjes die nuttige informatie kunnen weergeven zoals tijd, RSS feeds, beurscijfers, portfolio van een map afbeeldingen, nieuwe e-mails. Tijdens de Vista themaweek kun je diverse gadgets vinden in onze downloadssectie of je kunt een kijkje nemen op gallery.microsoft.com. Mocht je Sidebar ooit vol komen te staan, geen probleem, want je kan gadgets van de Sidebar gewoon naar het bureaublad slepen.

Er zijn ondertussen ook al verschillende Sidebars ontwikkeld voor Windows XP die als twee druppels water lijken op die van Vista. De bekendste is wel Dekstop Sidebar, het enige verschil met de Vista versie is het ontbreken van de "glazige look", dus geen transparantie e.d.
Ook Google heeft een eigen Sidebar ontwikkeld, die overigens hier te vinden is. Zo zijn er nog tientallen te vinden, maar ze lijken vaak erg op elkaar. Het is met een hack ook mogelijk om de originele Vista Sidebar te gebruiken in Windows XP, hoe dit moet kan je hier lezen.


De standaard gadgets

Beveiliging

Windows Vista heeft veel nieuwe beveiligingstechnologieën. Eén van de bekendste is User Account Control, maar ook de nieuwe PatchGuard gaat het hackers moeilijker maken om Windows Vista te kraken.

User Account Control

Een nieuwe belangrijke functie die Windows Vista een heel stuk veiliger moet gaan maken is User Account Control (UAC). UAC houdt in dat er minder gewerkt gaat worden met administratorrechten en des te meer met standaardrechten. In Windows XP kunnen allerlei soorten malware zich makkelijk verspreiden doordat gebruikers standaard met administratorrechten werken. Er kan wel een account met minder rechten gemaakt worden, maar deze optie is niet goed uitgewerkt en niet compatibel met veel programma’s.


Een UAC melding voor een gebruiker met administrator rechten

In Windows Vista zal het eerste account administratorrechten hebben. Dit houdt in dat deze gebruiker overal in het systeem aanpassingen kan maken. Als er een belangrijke verandering wordt gemaakt zal er altijd een waarschuwingsscherm in beeld komen, zodat, als deze verandering niet door de gebruiker is gemaakt, hij gestopt kan worden. Een gebruiker met standaardrechten zal, om veranderingen aan te brengen in het systeem, het administrator wachtwoord moeten invullen, zodat de standaardgebruiker minder schade aan het systeeem kan veroorzaken wanneer het fout gaat. Zo kan malware zich minder snel tot niet verspreiden.

Patchguard – Kernel Patch Protection

Dat Microsoft beveiliging serieus neemt blijkt maar wel uit de PatchGuard. Deze technologie is reeds aanwezig in Windows Server 2003 SP1 64-bit en Windows XP Professional 64-bit en houdt de kernel code scherp in de gaten. Als het OS, in dit geval Windows Vista, een niet geautoriseerde patch of ander programma vindt die de kernel aanpast zal Windows Vista zichzelf onmiddellijk afsluiten. Zo kunnen rootkits en andere malware gestopt worden. Deze technologie heeft geleid tot grote verontwaardiging bij McAfee en Symantec die zeggen dat Microsoft hiermee alleen maar de concurrentie wil buitensluiten. Anti-virusbedrijven Kaspersky en Sophos hebben hun de twee giganten daarin echter tegengesproken.

Het is natuurlijk allemaal leuk en aardig, maar helaas denken beveiligingsexperts dat de Kernel Patch Protection binnen een jaar na de release van Windows Vista gekraakt zal zijn. Als dit gebeurt heeft Microsoft toegezegd het zo snel mogelijk op te lossen. Andere onderzoekers denken dat het een tweede Maginotlinie gaat worden. Oftewel, dat crackers zich lijken te focussen op de Kernel Patch Protection en vervolgens een ander onderdeel aanvallen.

Quote:

If you entrench yourself behind strong fortifications, you compel the enemy to seek a solution elsewhere. — von Clausewitz

Quote:

Fixed fortifications are monuments to the stupidity of man. — Patton

Volgens Axel Eckelberry van antispyware- en antispambedrijf Sunbelt, zouden bovenstaande uitspraken wel eens van toepassing kunnen zijn op Vista’s Kernelprotectie. Als een inbreker weet hoe hij eenmaal binnen moet komen, dan kan hij overal binnenkomen, omdat elke computer hetzelfde ‘slot’ heeft. Hij denkt dat het onmogelijk wordt om te voorspellen hoe virusschrijvers zich in de toekomst zullen gaan gedragen en dat er geen oplossing mogelijk is tegen alle gaten in software.

Internet Explorer 7 Protected Mode

In Windows Vista zal Internet Explorer 7 extra goed beveiligd zijn met de protected mode. Deze mode maakt gebruik van de bestaande technologieën in Windows Vista. De protected mode betekent dat Internet Explorer 7 en zijn add-ins zullen draaien met lage rechten en geen toegang zullen hebben tot de kernel en andere belangrijke processen, zelfs niet wanneer de gebruiker administrator rechten heeft. Het idee hierachter is dat als een aanvaller de beveiliging van Internet Explorer 7 weet te kraken, hij weinig tot geen schade aan kan richten. Hij heeft dan simpelweg geen rechten om software te installeren, opstartfolders te editten, browsersettings te veranderen of andere slechte veranderingen te maken.

Address Space Layout Randomization

Address Space Layout Randomization, kortweg ASLR, biedt betere bescherming tegen exploits. Het zorgt ervoor dat .dll bestanden willekeurig in het geheugen worden geladen, telkens op een andere plaats. Hierdoor heeft een aanvaller een kans van 1 op 256 om de juiste plaats van de dll-bestanden te raden en een succesvolle aanval uit te voeren. Dit moet de kans op aanvallen zeer verkleinen.

Security Center

We kennen allemaal het Windows Security Centrum in Windows XP. Deze werd vaak uitgezet door de wat meer ervaren gebruikers en was onder hen niet geliefd. Toch was het voor de beginnende gebruiker een goed ‘EHBO’-centrum. In Windows Vista is het Security Center uitgebreid met enkele nieuwe functies. Naast de bekende zoals de Firewall, Automatic Update en Virus Protection is daar nu Spyware and Malware protection en Other Security Settings aan toegevoegd. Met Other Security Settings worden de settings in Internet Explorer 7 en User Account Control bedoeld.

Gelukkig kan ook in dit Security Center alles worden uitgeschakeld, je kan letterlijk alle deuren openzetten en alle meldingen uitschakelen. Toch heeft het Security Center meer functionaliteit gekregen omdat het ook de status van de verbeterde Windows Firewall en Windows Defender in de gaten houdt en deze van hier uit geconfigureerd kunnen worden. Als er enkele beveiligingssoftware (ook van derden) is uitgeschakeld kan deze met één simpele druk op de knop weer worden ingeschakeld. Wanneer je geen idee hebt wat een firewall, automatic update en malware protection is, heeft Vista daar uitgebreide uitleg over in het Help en Support centrum. Via een website van Microsoft kan je op de hoogte blijven via de laatste ontwikkelingen in virusland.


Het Windows Security Center met de nieuwe categorie Malware protection

Parental Control

Een nieuwe, erg handige feature in Windows Vista is het zogenaamde Ouderlijk Toezicht of in het Engels Parental Controls. Deze functie is zeer uitgebreid en zal zeker geliefd worden door de ouders die hun verslaafde kinderen een halt willen toeroepen.

Windows Vista kan kinderen die de computer gebruiken enkele functies of zelfs totale toegang ontzeggen. Het Parental Control Center is onderverdeeld in verschillende categorieën. De eerste categorie is de Windows Vista Web Filter. Zoals de naam al doet vermoeden kunnen bepaalde sites geblokkeerd worden, onderverdeeld in speciale categorieën, Drugs & Alcohol, Illegaliteit en Porno enzovoorts, of door zelf webadressen in te voeren. In de Web Filter is het ook mogelijk om downloads te verbieden zodat klikgrage kinderen minder schade aan kunnen richten.


Het Parental Control Center vanuit het configuratiescherm

Games zijn een big thing in Vista, deze kunnen dan ook worden geblokkeerd via het Parental Control Centrum. Iedere game heeft tegenwoordige een ESRB rating, simpel een kijkwijzer, of beter gezegd een speelwijzer. Wanneer een gebruiker te jong is om een game te spelen, en deze functie is ingeschakeld, wordt deze simpelweg geblokeerd. Daarnaast kunnen ook hier zelfgekozen games geblokkeerd worden.

De laatste categorie is de Time Limiter. Wanneer een gebruiker teveel achter de computer zit kan er een limiet aan worden gesteld door tijden op te geven wanneer de computer wel en wanneer deze niet gebruikt mag worden. De betreffende gebruiker kan vervolgens niet op zijn account inloggen totdat de opgegeven tijd is verstreken.


Computeren is er niet meer bij voor onze Piet

Wanneer er op een gebruiker ouderlijk toezicht wordt toegepast, wordt deze hiervan op de hoogte gesteld door een klein pictogram rechtsonder in de taakbalk. Deze instellingen kunnen enkel bekeken worden, niet gewijzigd.

Compatibiliteit met andere beveiligingsproducten

We kunnen voorstellen dat je beveiligingssoftware wilt installeren van andere makers dan Microsoft. Daarom hebben we een kleine steekproef gedaan, namelijk welke software je wel en niet onder Windows Vista kunt installeren.

Op dit moment werkt het overgrote deel van beveiligingssoftware nog niet op Windows Vista, simpelweg omdat hun producten hiervoor nog niet klaar zijn. Zo ook de huidige applicaties van McAfee en Norton, hun 2007 productlijnen werken niet met Vista. Een product dat wél met Vista werkt is NOD32 2.7 en de nieuwe bètaversie van BitDefender 10.1. Weliswaar nog in een bètastadium maar het is een goed voorbeeld dat fabrikanten van beveiligingssoftware actief bezig zijn met Vista.

Microsoft heeft onlangs aangekondigd dat ze standaard de gratis anti-virus software van Grisoft, AVG Anti-Virus 7.5, mee gaat leveren via het Windows Security Center. Grisoft werkt nauw samen met Microsoft en AVG moet één van de eerste virusscanners zijn die volledig compatible is met Windows Vista.

Een voordeel van Windows Vista is dat er minder vraag zal zijn naar Internet Security Suites, zogenaamde totaalpakketten met een firewall, phising protectie, anti-virus, anti-spyware en ouderlijk toezicht. Dit komt omdat vele van deze functies standaard al in Vista aanwezig zijn. Het enige wat de gebruiker met komst van Vista nog nodig heeft, is anti-virus software die men al automatisch kan downloaden via het Security Center. Maar ook wanneer de gebruiker geen AVG wil gebruiken, kan er nog flink bespaard worden, 70 euro voor een Internet Security Suite of 20 euro voor enkel een anti-virusproduct.

Bitlocker Drive Encryption

Bitlocker Drive Encryption doet wat de naam al zegt. Dit onderdeel zorgt ervoor dat informatie op je computer niet door anderen kan worden gebruikt wanneer de computer gestolen is. Bitlocker Drive Encryption is hardware gebaseerd en vereist een zogenaamde Trusted Platform Module, deze chip kan aangebracht worden op een moederbord en zorgt ervoor dat registersleutels, de Windows-map en alle andere bestanden op je computer beveiligd zijn tegen ongewenst gebruik.

De gegevens worden beschermd door versleuteling van het gehele Windows volume. Bitlocker Drive Encryption verwijdert de sleutel en slaat deze op de Trusted Platform Module op. Tijdens het opstartproces zal de TPM de sleutel vrijgeven waardoor alle informatie beschikbaar is, maar dit gebeurt pas nadat de harde schijf in orde is bevonden. Dit beschermt bijvoorbeeld tegen booten met een ander besturingssysteem om de bestandspermissies te omzeilen. De dief kan enkel het administrator wachtwoord proberen te raden.

Maar ook zonder TPM kan Bitlocker Drive Encryption gebruikt worden. De sleutel wordt dan opgeslagen op een Smartcard of USB-Stick, dit wordt ‘dongle-only’ genoemd. Het is dan wel zaak om ervoor te zorgen dat de laptop en USB-Stick niet samen worden gestolen. Bitlocker Drive Encryption is ongetwijfeld een hele handige functie, niet alleen voor de particulier, maar ook voor staatsgheiemen. Nu nog hopen dat de overheid hier gebruik van gaat maken.

Netwerken

Tegenwoordig is bijna elke computer wel verbonden met een netwerk, dat kan een gesloten netwerk tussen computers zijn, maar uiteraard ook een verbinding met het internet. Windows Vista heeft uitgebreide opties om je computer te verbinden met een netwerk.

Network and Sharing centrum

Met deze nieuwe feature van Windows Vista kan je gemakkelijk zien waar er eventuele problemen in het netwerk zijn. Je ziet hiermee waar het systeem mee verbonden is. Op het screenshot hieronder is te zien dat mijn pc een connectie heeft naar het netwerk en via het netwerk een connectie heeft naar het internet.

Met het Network and Sharing centrum kan je eenvoudig je bestanden en mappen delen en natuurlijk ook je printer.
Je kan met dit centrum dus alles beheren wat je deelt of alle netwerkschijven die jij heb gemaakt met andere shares op je thuis netwerk.

Netwerk opzetten

Het netwerk opzetten is nog nooit zo simpel geweest als met Windows Vista. Als je een nieuwe netwerkverbinding wilt maken dan krijg je automatisch een menu waarbij je standaard uit drie soorten netwerken kan kiezen, namelijk:

  • Thuis
  • Werk
  • Publieke locatie

Aan de hand van de keuze worden standaard diverse beveiligingsinstellingen ingesteld. Zoals op een publieke locatie, bijvoorbeeld een openbaar draadloos access point, worden er strengere instellingen geladen dan als je voor een Thuisnetwerk kiest. Dit is reuze handig voor de mensen die net iets minder van computers afweten.

Bestanden delen

Bestanden delen is iets uitgebreider dan in Windows XP, je moet nu meer acties uitvoeren. Bij het sharen van een map/bestand vraagt Vista om welke gebruikers of groepen machtigingen moeten krijgen.

Extern Bureaublad

Aan het delen van je computer door middel van Remote Desktop (Extern Bureaublad) is vrijwel niks aan veranderd, ook zijn er geen extra features bijgekomen ten opzichte van de mogelijkheid in XP. Het is enkel in een mooier jasje gestoken dan voorheen.

Windows vista en draadloze netwerken

In veel Nederlandse huishoudens is wel een draadloze netwerk router aanwezig. Hoe zit het met draadloze netwerken in Windows Vista? Nou, net zoals in Windows XP zie je rechtsonder het icoontje van netwerken die aangeeft dat er een draadloos netwerk is gevonden. Als we eenmaal gaan verbinden met een beveiligde draadloze router, dan moet het wachtwoord ingevuld worden. Nu maken mensen soms veel typfouten en bij lange wachtwoorden kan dat lastig zijn. In Vista is er echter een leuk truukje om dit te voorkomen, je kunt namelijk middels een vinkje aangeven dat je het wachtwoord dat je typt kan zien.

Nadat er een verbinding is gemaakt met een draadloos netwerk verschijnt het scherm weer waarin je het netwerk kunt opzetten. Helaas geeft het icoon in de taakbalk niet meer weer wat het sterkte is van de draadloze verbinding. Dit zie je enkel pas als je met de muis over net netwerk icoon gaat.

Verbinding met een PDA

PDA’s zijn tegenwoordig populair en daarnaast zijn veel mobiele telefoon’s in toenemende mate ook een PDA. Met Windows Vista is het mogelijk om gemakkelijk bestanden op een PDA te zetten en er weer af te halen. Je sluit je PDA aan op je pc, automatisch wordt het apparaat geinstalleerd. Als jij een wachtwoord op je PDA heb ingesteld moet je deze ingeven en je kan gelijk bij je bestanden. Kortom, het is lekker simpel gehouden.

Performance

Zoals eerder was te lezen in andere delen van de Vista special is Microsofts besturingssysteem op veel plaatser mooier geworden en zijn er meer opties bijgekomen. Meer features en grafische pracht betekent onvermijdelijk ook een grotere aanslag op het computerssyteem, hoe zit het eigenlijk met de performance van Vista?

Performance opties instellen

Alles is nog steeds hetzelfde gebleven als bij Windows XP. De visual performance, Advanced en Data Execution Prevention zitten er alledrie gewoon weer in met dezelfde opties. Hier is heel veel over te vertellen, maar aangezien deze opties niet veranderd zijn ten opzichte van XP is dat niet echt zinvol.


Performance opties Visual


Preformance optie Advanced

SuperFetch:

Dit is een nieuw programma ontwikkeld om uit te zoeken welke programma’s de gebruiker het meest gebruikt. Deze nieuwe feature zorgt er dan voor dat de programma’s die je het meest gebruikt dan bij voorbaat al in het RAM geheugen wordt geplaatst zodat dat programma sneller zal opstarten.

ReadyBoost:

Dit is net zoals SuperFetch een nieuwe techniek die Vista gebruikt om Vista soepeler te laten draaien. Deze techniek werkt doormiddel van extern flashgeheugen te koppelen aan je computer, zodat deze als een soort aanvulling op het intern geheugen gebruikt kan worden. Om op die manier de prestaties van je computer te verbeteren. Je zult de verschillen zelf zien als je gebruik maakt van deze optie.


ReadyBoost[/b]

Als je Flashgeheugen aan je USB poort hangt komt Vista automatisch met een pop-up wat je wilt doen. Dat werkt hetzelfde als in XP. Alleen nu staat er een optie bij namelijk. Of je geheugen wilt gebruiken om je systeem een boost te geven doormiddel van dit programma. Als je dat wilt doen doet het programma eerst een test om te kijken of het geheugen wel geschikt is voor deze mogelijkheid. Dus als je een externe harde schijf aansluit krijg je deze optie ook. Daar moet wel bijgezegd worden dat een hardeschijf niet echt geschikt is voor ReadyBoost. De toegangstijd is bij een hardeschijf namelijk een stuk lager dan bij flashgeheugen. Juist omdat ReadyBoost voordelen haalt uit snelle toegangstijden is een flashdrive dus bij uitstek geschikt voor deze feature. Dus het is enigszins vreemd te noemen dat Vista de ReadyBoost optie ook opgeeft als je een externe harde schijf aansluit.

Overigens wordt het flashgeheugen niet door Vista aangemerkt als extra intern geheugen. Je zult dus altijd alleen het ‘echte’ interne geheugen blijven zien als maatstaf.

Benchmarken

Snelheid data overdracht

Bij dit onderdeel doe ik niet meer dan kijken of mijn data die ik verplaats beter is te verwerken in Vista dan in XP. En dan let ik ook vooral op de aangegeven tijd. Want in XP geeft hij maar een hele enkele keer de juiste tijd aan die het nodig heeft om te kopiëren. Ik hoop dat dit in Vista beter wordt aangegeven. Je zou je trouwens kunnen afvragen waarom ik geen benchmark heb gedaan met Games, maar dat komt even later in het verhaal weer terug! Dus heb geduld.

Voor de test met data kopiëren, gebruik ik twee mappen en één bestand dat een totale grootte heeft van 10,3GB in totaal zijn het 85 items. Deze ga ik verplaatsen naar een andere partitie op dezelfde harde schijf. In onderstaande tabel zie je het resultaat.

Snelheden in Windows XP Windows Vista
Seconden: 656 451
Minuten en seconden: 10 minuten en 56 seconden 7 minuten en 31 seconden

Ik moet erbij zeggen dat de aangegeven tijdsduur die aangegeven wordt in Vista toch wel aardig klopt. Hij geeft alleen in het begin een verkeerde tijd aan, maar daarna herstelt hij zich goed en dan klopt de tijd wel aardig. In tegenstelling tot XP is dat een stuk beter. Bij XP zit je op zes minuten, dan weer op negen minuten en vervolgens op zeven minuten, waardoor je eigenlijk nooit weet waar je aan toe bent.

Wat ik eigenlijk met dit simpele testje wil bereiken is dat je kunt zien dat Windows Vista gewoon vele malen beter kan omgaan met grote bestanden dan Windows XP. Dus dat is een goede verbetering.

Prestaties van Games onder Vista
We hebben ook nog een benchmark uitgevoerd met Unreal Tournament 2004 in Vista. In het specialdeel Vista & Games kun je daar meer over lezen.

Vista System rating:

Vista System rating is het inmiddels wel bekende ratingsysteem van Vista. Er is om dit systeem een hoop te doen geweest, dat was ook hier op Techzine te lezen. Vervolgens werd er twee maanden later verteld dat het rating systeem werd verbeterd.

Nou moet ik eerlijk zeggen dat ze het inderdaad hebben aangepast. Dat ik de eerste keer een bètaversie had geïnstalleerd en het rating systeem bekeek kwam ik niet verder dan een 3. Nu heb ik meer geluk en kom ik welgeteld op een 3,6. Wat wel goed is aan deze feature is dat het niet uitmaakt of je op het moment van de rating applicaties open hebt staan, de rating blijft tijdens mijn testje hierboven hetzelfde aangeven. Dat komt omdat de System Rating puur en alleen kijkt naar de hardware die in je computer zit.


Vista System Rating

Overigens heeft Microsoft ook een standalone ratingsysteem voor Vista ontwikkeld. Daarmee kun je bekijken of je huidige systeem met Windows XP geschikt is voor een upgrade naar Vista. Deze Windows Vista Upgrade Advisor kun je vinden op de website van Windows Vista

Vista & Games

We hebben al gezien dat Vista op diverse punten mooier, uitgebreider en veiliger is geworden, maar hoe zit het nou met games die je onder Vista wilt draaien en wat kunnen we verwachten van DirectX 10? En hoe zit het als ik op mijn werk Vista krijg, kan ik dan nog patience spelen?

Spelletjes in Vista

Net als de voorgaande edities van Windows kent ook Vista een aantal simpele ingebouwde spelletjes. Dit aantal is weer een stukje gegroeid ten opzichte van XP, dit is de lijst met standaard games in Vista:

  • Chess Titans
  • FreeCell
  • Hearts
  • InkBall
  • Mahjong Titans
  • Minesweeper
  • Purble Place
  • Solitaire
  • Spider Solitaire

Zoal je ziet zijn er enkele nieuwe games bijgekomen in vergelijking met Windows XP. Er zijn er ook een paar games uit XP komen te vervallen, zoals alle standaard online spellen die je in XP hebt.

De nieuwe games zijn Chess Titans, InkBall, Mahjong Titans en Purble Place. De andere games zijn gewoon hetzelfde gebleven, alleen zijn ze in een nieuw jasje gestoken. Net zoals de rest van Vista. Over de spelletjes zelf is niet bijster veel interessants te vertellen, je kunt hieronder een aantal screenshots van de spelletjes zien.

Screenshots:

Oudere games spelen onder Vista

Iedereen kan het zich vast nog wel herinneren, het probleem dat Windows XP niet overweg kan met oude spelletjes. Maar na enige tijd kwamen er een aantal foefjes uit, zodat je wel die oude spellen kon spelen. Vanuit het besturingssysteem zelf was het echter lastig om oude spelletjes aan de praat te krijgen.

Dit is niet anders met Windows Vista. Maar ook hier zullen uiteindelijk wel weer applicaties van derden komen die het mogelijk maken om je oude games te spelen onder Vista

Met XP kun je Dosbox gebruiken voor je oude DOS games. Ik heb daarom besloten om de tutorial te volgen en te testen in Vista. Omdat de applicatie niet gecertificeerd krijg je een melding in Vista, maar het programma werkt wel. Dus je kunt ook gewoon nog je oude spellen spelen doormiddel van dit programma. Het is dus wijs om deze tutorial te onthouden als je oude DOS spelletjes wilt spelen.


Wat ik ook na een beetje onderzoek ben tegenkomen is dat een heleboel spellen niet op Vista worden geïnstalleerd doordat er een beveiliging op de cd zit. Deze spellen kun je dus gewoon niet spelen.

Ook minder oude games zullen gewoon te spelen zijn op Windows Vista, dit omdat Microsoft DirectX 9L zal mee installeren. Er was gemeld door The Inquirer dat de 9.0L DirectX een soort omgebouwde DirectX 10 zou zijn, een dag later werd dit gecorigeerd door de site. Dit was ook te lezen hier op Techzine. Meer over DirectX 10 kun je lezen in het deel over de interface van Vista

Unreal Tournament 2004 Benchmark met UMark

Om te kijken hoe goed games werken onder Vista hebben we een kleine test uitgevoerd met het spel Unreal Tournament 2004. De benchmark werd uitgevoerd met de applicatie Umark. De resultaten zie je hieronder.

[tr class=odd]

[tr class=even]

[tr class=odd]

[tr class=even]

[tr class=odd]

[tr class=even]

[tr class=odd]

[tr class=even]

Resolutie / Score Windows XP
Met Nvidia driver
Windows Vista
Zonder Nvidia driver
Windows Vista
Met Nvidia driver
640×480 54,299194 42,732609 48,409420 800×600 54,415440 42,979553 48,620701 1024×768 54,294590 42,400600 48,597187 1280×1024 58,184235 43,486675 45,917778 1600×1200 58,187759 43,625538 45,859596
Resolutie / FPS (max) Windows XP
Met Nvidia driver
Windows Vista
Zonder Nvidia driver
Windows Vista
Met Nvidia driver
640×480 95,251823 62,646481 73,661064 800×600 94,185638 62,423866 72,801643 1024×768 92,898361 61,444977 72,014351 1280×1024 92,769798 61,433430 66,007866 1600×1200 92,219882 62,245613 65,697495

[/center]

[/center]

[/center]

Screenshots
Windows XP
Met Nvidia driver
Windows Vista
Zonder Nvidia driver
Windows Vista
Met Nvidia driver

[tr class=odd]

Het test systeem specificaties: Processor AMD Athlon XP 3200+
Moederbord Asus A7N8X-E-Deluxe
VideoKaart XFX GeForce 6600GT
Geheugen 2x 512MB / 1x 256MB PC3200 DDR
Harde Schijf 1x Hitachi SATA 160Gb

Je ziet dat er toch aardig wat verschil zit in de drie resultaten. Daardoor kun je een aantal vragen stellen. Ligt het aan DirectX, de Nvidia drivers of ligt het aan Vista enzovoorts.

Toch neemt het niet weg dat XP in de test beter scoort. Zelf was ik daar ook niet verbaasd over, omdat je rekening moet houden met het feit dat XP ondertussen zover ontwikkeld is dat het minder last heeft van problemen dan Vista. Ook zijn de NVIDIA drivers van XP geoptimaliseerd en dat kan je bij de drivers voor Vista nog niet echt zeggen. En zo kan je ook hiermee blijven doorgaan. Op het moment kun je dus stellen dat Vista nog achterblijft bij XP, maar als de hardware, drivers en Vista op elkaar afgestemd worden dan kan daar nog flink wat in veranderen.

Waar ik wel verbaasd over was is het verschil in Vista met of zonder Nvidia driver, de cijfers liegen niet. Het grootste verschil is nog wel dat bij Windows XP hoe hoger je komt hoe beter je scoort en bij Windows Vista is dat precies andersom.

DirectX 10 games (stiekem een beetje Vista only games)

[/center]

[/center]

[/center]

[/center]

[/center]

[/center]

[/center]

[/center]

[/center]

Company of Heroes
Alan Wake
BioShock

Unreal Tournament 2007
Eve Online
Hellgate: London

Crysis
Halo 2
Age of Conan

Alhoewel de screenshots om van te watertanden zijn, moet erbij gezegd worden dat al deze plaatjes gerenderd zijn om een idee te geven welke effecten DirectX 10 kan genereren. Het feit dat er geen echte DirectX 10 beelden getoond kunnen worden komt omdat er nog geen DirectX 10 hardware voorhanden is Sommige van deze spellen zullen er overigens ook zijn voor DirectX 9, alleen zal de gebruiker dan een aantal features niet kunnen ervaren.

Randapplicaties

Als laatste deel van de Vista special bespreken we nog een aantal randapplicaties die in Vista zitten. Kleine programma’s die Microsoft heeft toegevoegd aan het besturings-
systeem en die het leven iets makkelijker moeten maken

Windows Calender:

Moest je hier voorheen aparte software voor downloaden, nu is er Windows calender. Dit programma is zoals de naam al zegt, een kalender. Hiermee kan je belangrijk afspraken bijhouden, verjaardagen of wat je maar wilt. Je kan verschillende kalenders aanmaken. Wat heel handig is, is dat je kalenders kan delen. Zo kan je bijvoorbeeld je collega’s op de hoogte brengen van de afspraken die de komende tijd staan ingepland. Je hoeft niet iedereen meer af te bellen, delen is genoeg.


Windows Vista Contacts

Windows Contacts

Ook nieuw in Vista is Windows Contacts. Dit is gewoon een adresboek, zoals je het in Outlook Express ook had, maar dan veel uitgebreider. Ook is het een stuk overzichtelijker en kan je meteen de belangrijkste informatie over iemand in een oogopslag doornemen. Om het overzicht nog groter te maken is het mogelijk je contacten in groepen in te delen.

Windows Mail

De opvolger van Outlook Express. De contactenlijst is verplaatst naar Windows Contacts en is dus niet in Mail zelf geïntegreerd, maar kan wel info uitlezen uit contacts. Het systeem is dus transparant en kan door ieder programma die daarvoor is ingesteld uitgelezen worden. Erg handig, want je hoeft het dus maar een keer instellen. Dit is dan ook het enige nieuwe wat ik aan Mail kon ontdekken, een nieuwe Outlook Express met een Vista layout.


Windows Vista Mail

Paint

Er zijn drie dingen veranderd in Paint. Je slaat nu standaard in jpeg op, de layout is een beetje veranderd en het is mogelijk je creaties gelijk op je achtergrond te dumpen. Voor de rest is Paint gewoon… Paint.

Windows Media Center

Een tijdje na de lancering van Windows XP verscheen ook Windows XP Media Center op de markt. Dit was het ideale besturingssysteem voor mensen die een Home Theater PC aan hun TV hebben hangen. Helaas kostte Windows Media Center weer bijna evenveel als Windows XP zelf. Die tijden zijn binnenkort achter de rug met Windows Vista, elke versie van dit besturingssysteem zal namelijk Windows Media Center geïntegreerd hebben. Het Media Center kan onmiddellijk zonder veel laadtijden geopend worden via het startmenu.

De bedoeling van Windows Media Center is een eenvoudige interface die ook op lagere resoluties comfortabel bedienbaar is met enkel een externe afstandsbediening zonder tussenkomst van muis of toetsenbord. Windows Media Center zal bij het starten automatisch zoeken of er al dan niet een TV tuner aanwezig is. Als dit het geval is zal de TV tuner automatisch geïnstalleerd worden.

In essentie zijn Windows Media Center XP en Windows Media Center in Vista ongeveer hetzelfde, maar toch zijn er enkele verbeteringen. Zo kan de Vista versie door middel van Media Center Extenders bediend worden vanaf maximaal vijf andere TV’s. En iedereen kent wel een Media Center Extender, de Xbox 360 is er namelijk een! De bedoeling van een Media Center Extender is in feite dat de "server PC" in het bureau blijft staan en dat er dan een klein, stijlvol apparaat naast de TV staat in verbinding met de server PC via het netwerk. Bij sommige Flat TV’s is dit zelfs ingebouwd!

Een ander leuk extraatje is de mogelijkheid om door de menu’s te kunnen navigeren terwijl op de achtergrond je film of TV-programma nog aan het spelen is. Zo mis je geen enkele spannende scène!

De Conclusie

Techzine is zeer te spreken over het nieuwe besturingssysteem van Microsoft. Het is goed te zien dat het bedrijf enorm hard gewerkt heeft en aan de wensen van haar gebruikers tegemoet gekomen is. Vista is ongetwijfeld het meest uitgebreide en veiligste besturingssysteem dat Microsoft tot nog toe op de markt heeft gebracht. Of de moeite die het bedrijf in de beveiliging heeft gestoken ook afdoende zal zijn moet de komende jaren blijken, maar er is zeker niet over één nacht ijs gegaan.

Wat ook goed bevallen is, is de interface. Microsoft heeft er duidelijk voor gekozen om haar identiteit te behouden en een eigen stijl neer te zetten. Daarmee kan Vista zich meten aan andere besturingssystemen, zoals Mac OS X van Apple. Grafisch is Vista weer op een ander niveau gebracht en dat draagt met alle andere mogelijkheden bij aan een betere gebruikservaring.

Toch zal niet iedereen meteen bovenop Vista duiken. De hoge prijs van het systeem is wel gerechtvaardigd, maar zal voor velen een drempel zijn om het los aan te schaffen. Als fabrikanten echter in toenemende mate Vista gaan meeleveren met computersystemen kan de overgang van XP naar Vista heel snel gaan. De hoge systeemeisen van Vista zijn tevens een drempel om over te stappen, maar ook hier geldt weer dat de combinatie van nieuwe systemen en Vista één van de belangrijkste drijfveren achter de opkomst van Vista zal zijn.

Verder lijkt het erop dat voor veel derde partijen de komst van Vista toch nog iets te vroeg is. Op veel plaatsen is software en hardware nog niet compatible met Vista, maar wij verwachten dat bedrijven hier hard aan gaan werken. Als je er echter niet van houdt om met enige regelmaat compatibiliteitsprobleempjes op te lossen, kun je beter nog een jaartje wachten met de aanschaf van Vista.