Temperaturen, timings, FSB walls en straps
Temperatuur
Allereerst temperatuur. Praktisch al het vermogen dat je CPU ingaat wordt omgezet in warmte. Deze warmte moet gekoeld worden, maar je zult op een gegeven moment op een punt komen dat het vermogen van je CPU te hoog ligt voor je koeler en de temperaturen erg hoog worden. De max TCase voor een Core 2 Quad processor ligt geloof ik op 85 graden, voor een Duo ligt dat op 65 graden. Nu zul je misschien wel eens wat rondgekeken hebben op internet, wat de maximale temperatuur is. De Thermal Specification, aangegeven door Intel zelf, zegt dat die iets van 64,3 graden Celcius is. Dat heeft helemaal niets te maken met de maximale werktemperatuur, maar met de TDP. De link naar een review van de buren van Tweakers.net heeft het er ook in staan, het wordt gebruikt bij het bepalen dan de TDP.
Hoe dat precies zit, de TDP is een bepaalde waarde van vermogen, die aangeeft hoeveel warmte er afgevoerd moet worden om de CPU operationeel te houden. Echter heeft een chip op een lagere temperatuur per definitie een lager vermogen. Hoe hoger de temperatuur, hoe meer lekstroom de transistors hebben namelijk. En hoe meer lekstroom, hoe meer de chip verbruikt. Gevolg is een hogere TDP. De TDP die een chip heeft is gemeten op de temperatuur die de Thermal Specification aangeeft. Een Core 2 processor heeft standaard een TDP van 65W; dit houdt in dat die CPU op 64,3 graden Celsius 65W aan warmte afgeeft.
Ook zul je waarschijnlijk zien dat er meerdere temperaturen aangegeven zullen worden. Core 0, core 1 (eventueel core 2, core 3) en de Tjunction. De eerste twee (of vier) zullen wel voor zich spreken, de Tjunction is de temperatuur direct onder de IHS. Welke de maximale waarde aan mag nemen? Als er één daarvan al erg warm wordt, dan kan je systeem al instabiel worden, zo simpel is het eigenlijk. Het liefst gewoon alle metingen onder die waarde houden.
Timings
Als je je BIOS induikt dan zul je misschien wel zien dat er een stuk meer timings zijn dan je in eerste instantie in CPU-Z zult zien. De command rate zal op een Intel chipset ook niet instelbaar zijn (met uitzondering van een DFI Infinity P965 moderbord). Er zijn een heleboel timings naast de 4 ‘standaard’ geheugentimings. Deze noemen we de subtimings. Deze zijn meestal van minder belang voor de stabiliteit van je systeem, maar misschien is het toch verstandig om deze op een vaste waarde te zetten. Automatisch mag natuurlijk ook. Bij een Gigabyte moederbord zul je de SPD timings er gewoon naast zien staan, ik raad je aan om deze dan gewoon over te nemen.
In mijn geval zijn deze 5-5-5-18-3-3-6-30-3-3-0. Deze timings staan volgens de SPD garant voor een geheugenklok van 533MHz met de FSB 1:1. Wat voor jou de beste timings zijn weet ik niet. 5-5-5-15-4-4-6-42-4-4-4 zijn erg stabiele timings maar als je net wat meer performance eruit wilt halen dan kun je deze ook wat strakker zetten.
FSB Walls
Je zult op een ook een keer niet verder kunnen met je FSB. Wat voor voltageverhogingen je er ook op zet, wat voor timings je ook probeert, je komt geen MHz hoger op je FSB. Dit is de beruchte FSB wall. En met de FSB’s die de huidige moederborden aankunnen is het wel een redelijk zekere gok om te zeggen dat die FSB wall in je CPU zit. De P35 en X38 chipset kunnen bijna allemaal wel 500MHz FSB aan, maar lang niet alle CPUs willen dit. De FSB wall is wel iets te verhogen, maar dan moet je je CPU wel gaan invriezen met een SS, cascade, droogijs of LN2. Je kunt een FSB wall uitsluiten door je multi omlaag te zetten en kijken of je dan wel een hogere FSB kunt draaien. Ook moet je zeker weten dat je geheugen niet de bottleneck is. Als je alles hebt uitgesloten wat je bottleneck is, behalve een FSB wall op je CPU, dan mag je zeggen dat je een FSB wall hebt op je CPU.
Waarom? Mijn ervaring is dat je niet zo snel moet gaan roepen dat je een FSB wall hebt want er zijn erg veel dingen die je overklok kunnen beletten. Van mijn Core 2 Extreme QX9650 weet ik dat hij mij een stuk minder aardig gaat vinden vanaf een FSB van 513MHz. De E6420 die ik ga gebruiken die stopt ermee op een slordige 530MHz en de Celeron 420 die kan geen hogere FSB aan dan 370MHz. 370×8 dat is gewoon prime stable op 1.45V BIOS, en 371 haal ik niet met zowel BIOS of Klokgen.
Straps
Over Straps hebben we het al eventjes gehad. Ik heb al geprobeerd hoe ze werken en hoe je ze kunt instellen. Ik wil nu ook nog even proberen uit te leggen hoe je ze handig kunt gebruiken op een 975X of P965 based moederbord. Als je bijvoorbeeld boot met de 1066 strap (FSB <400MHz) en daarna met Klokgen je FSB hoger zet dan 400MHz FSB, dan heb je een FSB die niet echt bij die strap hoort.
Wat je hiermee kunt bereiken is dat je strakkere NB timings hebt. Als je nu SPi 1M gaat doen dan zul je zien dat je tijd lager ligt dan als je boot met de 1333 strap en toch op dezelfde snelheid zit. Het omgekeerde kun je natuurlijk ook doen. Als de max van je CPU (bijvoorbeeld de E6600, 266×9 stock) net geen 3600MHz is, maar 3591MHz, maar je moederbord eigenlijk geen 399MHz FSB kan booten, maar door de hogere strap lukt 400MHz wel dan kun je met de 1333MHz strap booten en in Windows de snelheid terugzetten naar 399×9 (=3591MHz). Dit is een hele theoretische uitleg, het is ook niet echt een realistische situatie maar ik hoop dat je de theorie erachter snapt.
17 uur geleden
