Verschillende Nederlandse ministeries heroverwegen het gebruik van Microsoft Teams en zoeken naar alternatieven. Dit blijkt uit antwoorden op Kamervragen van GroenLinks-PvdA en NSC over de groeiende afhankelijkheid van Amerikaanse technologiereuzen. Vooral het interdepartementale programma Beter Samenwerken staat centraal bij deze heroverweging.
De afhankelijkheid van Amerikaanse clouddiensten brengt significante risico’s met zich mee. Minister Paul van Sociale Zaken waarschuwt voor de gevolgen van een plotselinge ontzegging van toegang. “Een abrupte ontzegging raakt essentiële ondersteunende processen zoals e-mail, samenwerking via Teams, documentuitwisseling en securitymonitoring.”
De Sociale Verzekeringsbank zou bij zo’n scenario te maken krijgen met verstoorde dienstverlening en getroffen communicatiestructuur. Deze kwetsbaarheid illustreert hoe diep Amerikaanse technologie is verweven in overheidsprocessen.
Beperkte implementatie bij Justitie
Het ministerie van Justitie en Veiligheid hanteert een voorzichtige aanpak met Microsoft 365-diensten. Demissionair minister Van Oosten benadrukt dat deze niet in de online cloudvariant worden afgenomen. “Microsoft Teams wordt enkel gebruikt voor videoconferencing en chat”, aldus de minister. Bestanden worden opgeslagen op lokale schijven en via het OverheidsDataCenter, conform rijksbrede beveiligingskaders.
Deze beperkte inzet contrasteert met het bredere gebruik bij andere ministeries. De keuze voor lokale opslag en centrale applicaties via Citrix-werkplekken toont bewuste risicomanagement.
Interdepartementaal alternatievenonderzoek
De ministeries van Justitie, Veiligheid en Binnenlandse Zaken bestuderen Microsoft Teams via het programma Beter Samenwerken. Dit interdepartementale initiatief heroverweegt het beoogde gebruik van Teams in werkomgevingen en onderzoekt alternatieven.
Welke specifieke alternatieven worden onderzocht, blijft vooralsnog onbekend. Het programma richt zich blijkbaar op het vinden van oplossingen die minder afhankelijkheid van één leverancier met zich meebrengen.
Licentie-afhankelijkheid versus cloudvraagstuk
Demissionair minister Heinen van Financiën plaatst het debat in perspectief. Hij stelt dat elke ICT-oplossing, ingekocht of intern ontwikkeld, leveranciersafhankelijkheid met zich meebrengt. “Ook bij on-premise oplossingen geldt dat bij het wegvallen van Microsoft- of Apple-ondersteuning, cruciale functionaliteit kan uitvallen.”
Deze analyse verschuift de focus van cloud naar leveranciers. Domein Roerende Zaken migreerde halverwege vorig jaar naar Microsoft 365, terwijl de Belastingdienst dit jaar een soortgelijke overstap plant.
Strategische onafhankelijkheid nastreven
Demissionair staatssecretaris Van Marum voor Digitalisering erkent dat afhankelijkheden niet altijd vermijdbaar zijn. “Het is van belang om op case-by-case basis zorgvuldig afwegingen te maken”, stelt Van Marum. Het doel is strategische afhankelijkheden waar mogelijk te voorkomen.
Van Marum benadrukt dat afhankelijkheid van enkele marktpartijen ongewenst is. Deze stellingname suggereert een bewuste koers naar meer diversificatie in technologieleveranciers voor kritieke overheidsprocessen.
Het vraagstuk overstijgt pure cloudproblematiek en raakt de kern van digitale soevereiniteit binnen de Nederlandse overheid.
Tip: De soevereine cloud is de reddingsboei in een wereld vol hyperscalers