6min

Betaaloplossingen als Apple Pay, Android Pay en Samsung Pay kunnen binnen afzienbare tijd gemeengoed worden in het betalingsverkeer. De traditionele banken moeten over een half jaar hun systemen opengooien en toegang verstrekken aan alle fintechbedrijven met een licentie. De manier waarop we betalen gaat op de schop, en er komt forse concurrentie voor bestaande traditionele banken. De fintechwereld krijgt de ruimte.

Op 1 januari wordt PSD2 van kracht, de payments service directive 2, uitgevaardigd door de Europese Unie. Doel is meer consumentenbescherming, meer concurrentie en meer innovatie. Hoe gebeurt dat? Door third party service providers toegang te geven tot het betalingsverkeer. Partijen zoals Apple Pay, Android Pay en iedere andere vorm van “Pay”, krijgen dan – na het verkrijgen van toestemming van de bankklant en het verkrijgen van een vergunning door De Nederlandsche Bank – toegang tot het betalingsverkeer in Nederland. Zij mogen dan betalingen doen in opdracht van de rekeninghouder bij een bank. Hierdoor krijgen zij  toegang tot de gegevens van de klant die iets koopt en de partij die iets verkoopt. De klant geeft hier toestemming voor. De klant kan zijn toestemming ieder moment intrekken. De bank blijft verantwoordelijk als er iets mis gaat.

Qua implicatie kijken we naar een ontmanteling van het betalingsverkeer as we know it. Banken hebben geen monopolie meer. Het betalingsverkeer wordt internationaler, er wordt steeds meer online over de grens gekocht. Er is daardoor behoefte aan een platform dat makkelijker en goedkoop internationaal settelt. Voor internationale bedrijven scheelt dat onderhandelen met locale partijen. De bankvergoedingen worden gemaximaliseerd. Dat geldt ook voor creditcardmaatschappijen en bijvoorbeeld PayPal. Creditcards en PayPal spelen in Nederland niet een heel grote rol, in tegenstelling tot het buitenland. Dat komt omdat wij hier al jarenlang een goed werkend betalingsverkeer hebben: veilig, betrouwbaar en efficiënt. Ons betaalplatform werkt echter nog niet 24/7. Dat zal veranderen met de introductie van Instant payments. Hierdoor zal het betalingsverkeer van de banken wel sneller worden maar dat is pas rond 2020. De vraag is of dat nog van enige betekenis zal zijn na de introductie van PSD2.

Ook voor de zakelijke markt

We krijgen straks dus te maken niet alleen met een bank en een bankrekening, maar ook met mobiele wallets. De banken hebben ze soms ook al, zoals Tikkie etc. Leuke appjes en heel gemakkelijk in het gebruik. Je downloadt een app als Tikkie, je stuurt een WhatsAppje naar degene van wie je geld krijgt, voert het bedrag in, verstuurt naar de ander, die krijgt een berichtje met een link, daar klik je op, je gaat automatisch naar Tikkie en via iDEAL wordt het bedrag afgeschreven. Tikkie van ABN Amro Bank is de snelstgroeiende betaalapp van Nederland, en is door klanten van alle banken te gebruiken. De ontvanger hoeft de app niet zelf te hebben. Tikkie werkt ook zakelijk, bij Transavia. Dat is een grote plus. De zakelijke markt mag wat mij betreft voor alle betaaloplossingen worden uitgebreid.

Wat ligt er in het verschiet?

Maar waar het echt om gaat zijn de wallets van giganten zoals Apple, Facebook, Google en Samsung. Zij krijgen straks naast de betaling ook de beschikking over enorme hoeveelheden data van consumenten en bedrijven. Nu beschikken Facebook en Google al over een groot deel van de wereldwijde marketingdata, zo’n 20 procent, en daar komen straks gegevens van betalingen van consumenten en bedrijven bij. Mits ze een bankvergunning krijgen. Op zich is het wel makkelijk als de hele stroom in een keer afgewikkeld wordt, het wordt allemaal vast heel efficiënt, maar wat betekent dat voor ons als privé persoon? Er komt ook een mogelijkheid om al je rekeningen bij welke bank dan ook via één overzicht te krijgen. Dit heet Account Information Service Provider (AISP).  Maar het wordt zo wel lastig om gegevens voor jezelf te houden.

Je zou denken dat er wel vragen zouden komen over het samenbrengen van onze financiële gegevens op deze schaal bij een andere dan een bankinstelling. Maar in Finextra stond onlangs het bericht dat een derde van de consumenten – in Groot-Brittannie dan weliswaar – hun bank zou inruilen voor een fintech bedrijf als daar meer personalisatie tegenover zou staan. Het gaat hierin met name om responsive service, een naadloze aansluiting bij de digitale experience over de diverse kanalen heen. Het zijn bijna allemaal Amerikaanse bedrijven waar het grootste deel van transacties en data zullen worden ondergebracht. Wat als er iets mis gaat? Hierop moet een passend antwoord komen.

En dan komt het Internet of Things er ook nog aan. Albert Heijn is al aan het experimenteren met de zelfvullende koelkast, die waarschijnlijk ook zelf gaat afrekenen. De vraag komt dan op, wie de klant is. Online identificatie zal een steeds belangrijker worden om veiligheid te garanderen. Hierin zijn ook al diverse oplossingen, maar de vraag is wat de standaard wordt.

Wat moet er gebeuren?

De banken moeten hun platform aanpassen met API’s die het mogelijk maken voor de PISP’s en AISP’s om de acties en transacties uit  te voeren. Dat is voor nieuwe fintechbedrijven makkelijker dan voor traditionele banken. De fintechbedrijven kennen geen legacy, dat betekent dat zij niet gehinderd worden door oude of verouderde systemen. Er wordt gestart met nieuwe systemen, die efficiënter werken omdat ze nieuw ingeregeld zijn.

De banken moeten de nieuwe spelers gratis toegang geven tot de financiele gegevens van de klant. Om de nieuwe vormen van betalen succesvol te kunnen implementeren, zullen de systemen in retail veranderd moeten worden. De ERP-systemen moeten worden aangepast. Verder is privacy een grote issue, want hoewel de klant in principe zelf toestemming geeft, is bewustwording omtrent deze actie van groot belang.

Het onderwijs zal onderdelen moeten gaan opnemen over de werking van dergelijke platforms: wat zijn de stromen, waar is het geld, waar is het opeisbaar, in welke jurisdictie, hoe is de security geregeld, en dergelijke.

Wat betekent het?

Voor bedrijven betekenen de alternatieve betaalmiddelen nieuwe onderzoeken naar de meest optimale betaalmiddelen. Welke worden er allemaal geaccepteerd? Welke aanpassingen moeten er aan de systemen worden gedaan? Kennis van de nieuwe technologieën is nodig om strategische beslissingen te kunnen nemen binnen organisaties. De consument verwacht dat de nieuwe betaalmiddelen overal zullen werken. Of ze efficiënt zijn zal niet altijd direct helder zijn.

De nieuwe economie, de platformeconomie, de blockchaineconomie, het zijn allemaal nieuwe processen. In de nieuwe economieën zullen dus vele alternatieve betaalvormen mogelijk zijn. Interoperabiliteit is dan een probleem. Het is niet altijd mogelijk te schakelen tussen de verschillende applicaties en platforms die betrokken zijn bij een oplossing. Schaalbaarheid is een issue. En de keten is daarnaast zo sterk als de zwakste schakel, als we kijken naar security issues. Een kleine aanval kan, als deze centraal staat in het netwerk, een enorme uitstraling hebben.

Wat zijn de mogelijkheden van nieuwe payments oplossingen en blockchain?

De data die beschikbaar komt via PSD2 kan in een distributed ledger vastgelegd worden via een smart contract. Bij de distributed ledger waarbij digitale records veilig worden geregistreerd zonder centrale autoriteit, is de data veilig en betrouwbaar vastgelegd. Het winnende concept moet echter nog ontwikkeld worden, diverse partijen onderzoeken de mogelijkheden. Deze big data, of business intelligence, spelen bijvoorbeeld een grote rol in het voorspellen van het koopgedrag van de consument. Hierin liggen dus grote commerciële kansen. Veel nieuwe ontwikkelingen richten zich op deze complexe systemen, waarbij organisaties datagedreven organisaties worden. Daarnaast faciliteert blockchain de koop en de toestemming, en zijn er ook andere transacties mogelijk naast betalen op hetzelfde platform.

Door alle modellen die door de nieuwe technieken ontstaan, liggen er voor engineers en architecten in alle sectoren wederom drukke tijden in het verschiet. Hele infrastructuren moeten aangepast of opnieuw ontworpen worden. En omdat alles eigenlijk weer open ligt, hebben alle partijen eigenlijk weer alle kansen. Het komt erop aan om de kans te zien en hem te grijpen. Traditionele banken moeten zich nu in raptempo zien te ontwikkelen tot een fintechbank, daarom zie je dat veel banken fors reorganiseren en volop investeren in hun IT-afdelingen, want daar ligt voor hun de toekomst. De ene bank is daar inmiddels verder mee dan de andere. Het zal mogelijk ook enkele banken de kop gaan kosten, waar nieuwe spelers hun plek gaan innemen. Het zijn spannende tijden in de fintechwereld.

Dit blog is ingezonden door Yvette de Koste, Managing Director van Ice House Netherlands B.V., de Nederlandse vestiging van Ice House, een bouwer van mobiele apps en Google Certified Developer Agent uit Jakarta, Indonesië.

Bekijk ook de eerste Blockchain blog: Blockchain is zoveel meer dan Bitcoin.