Naarmate kunstmatige intelligentie zich sneller ontwikkelt, wordt het meer dan alleen een hulpmiddel. Het ontpopt zich tot een nieuw soort teamgenoot op de werkvloer. Organisaties die AI gebruiken automatiseren niet langer alleen taken of stroomlijnen processen, ze verwelkomen een fundamenteel ander soort entiteit in hun systemen.
AI als nieuwe werknemer
Over vele honderden jaren hebben we manieren ontwikkeld om de risico’s, behoeften en kaders die nodig zijn om vertrouwen op te bouwen, te begrijpen en te beheren. Denk aan contacten, fysieke grenzen, sociale normen en talloze mechanismen om integriteit, intentie en capaciteiten te beoordelen. Toch is zelfs met deze systemen vertrouwen in mensen nooit absoluut.
Nu verschijnt er een nieuw type ‘werknemer’: op silicium gebaseerd in plaats van op koolstof. Door agentic AI in te zetten, transformeren organisaties de werkplek fundamenteel. Ze introduceren systemen die kunnen handelen met autonomie, initiatief en doelgericht gedrag. Dit zijn niet zomaar statische algoritmen, het zijn steeds meer autonome agents die beslissingen kunnen nemen, met systemen kunnen communiceren en soms namens ons kunnen handelen.
Maar vooruitgang brengt ook risico’s met zich mee: hoe kunnen organisaties deze nieuwe typen werknemers omarmen op een manier die hun dreigingsoppervlak niet vergroot en waarmee ze hun privégegevens veilig houden?
Van Agents naar AIgents
In tegenstelling tot traditionele automatisering, die simpelweg vooraf ingestelde instructies volgt, zijn agentic AI-systemen in staat om zelfstandig beslissingen te nemen, zich aan te passen aan veranderende situaties en taken uit te voeren namens medewerkers of hele teams. Hierdoor kunnen organisaties complexe, contextgevoelige activiteiten delegeren – zoals het interpreteren van data, het prioriteren van workloads en het afhandelen van tegenstrijdige eisen – zonder constant menselijk toezicht.
Deze digitale teamleden kunnen bijvoorbeeld het beheer van planningen automatiseren, workflows monitoren en optimaliseren, of klantenservice-interacties afhandelen met een mate van personalisatie en initiatief die voorheen onhaalbaar was. Naarmate deze AI ‘agents’ meer geïntegreerd raken in de organisatie, kunnen ze ook rollen in risicobeheer, compliance monitoring en de coördinatie van cross-functionele projecten op zich nemen. Daarnaast kunnen ze controleerbare registraties van hun acties bijhouden om verantwoording en vertrouwen te waarborgen.
Naarmate agentic AI steeds capabeler wordt, moeten we ons echter afvragen: wie vertegenwoordigen deze ‘AIgents’? Zijn ze geautoriseerd? Wie draagt de verantwoordelijkheid over hun acties? We hebben identiteitssystemen nodig die zijn afgestemd op AIgents.
Het opzetten van deze identiteitssystemen vereist een overstap naar meer dan alleen API-sleutels en gebruikersaccounts. Organisaties moeten in plaats daarvan permanente, unieke en volledige identiteiten voor AIgents vaststellen. Deze identiteiten moeten vervolgens worden verrijkt met gedetailleerde kenmerken, waaronder duidelijke registraties van de oorsprong van hun trainingsgegevens, expliciete definities van hun rechten en operationele domeinen, verklaringen van hun beoogde doelen en registratie van de mensen of organisaties die verantwoordelijkheid voor hun acties. Door deze kenmerken in hun identiteitssystemen te verankeren, kunnen organisaties een basis van vertrouwen en traceerbaarheid creëren voor AIgents. Na verloop van tijd zouden AIgents zelfs een reputatie kunnen opbouwen, net als mensen. Stel je een systeem voor waarin vertrouwensscores worden verdiend door transparantie, eerlijkheid en afstemming op menselijke doelen, gevalideerd door zowel mensen als andere AIgents.
De juridische grenzen van AI op de werkvloer
AI inzetten op de werkvloer gaat niet alleen over het opstellen van regels, maar ook over het creëren van een manier om deze systemen te motiveren. Mensen worden geïnspireerd door geld, erkenning, een doel en erbij horen. Organisaties kunnen AI unieke beloningen bieden, zoals toegang tot robots, speciale digitale tokens of extra rekenkracht voor goede prestaties. AI kan ook privileges verdienen, zoals het gebruik van geavanceerde modellen of speciale datasets, op basis van hoe betrouwbaar ze werken. Het opzetten van een reputatiesysteem voor AI – waarbij betrouwbare en behulpzame systemen meer inspraak krijgen in beslissingen – kan positief gedrag stimuleren.
Door AI ‘behoeften’ te geven, zorg je ervoor dat het met mensen werkt in plaats van alleen vóór ons. Door de prikkels van AI af te stemmen op menselijke waarden, wordt de samenwerking sterker.
Aan de juridische kant rijzen er ook nieuwe vragen over de rol van AI. Net zoals bedrijven bepaalde rechten en verantwoordelijkheden krijgen, hebben we mogelijk vergelijkbare regels nodig voor zeer autonome AI. Ook al is AI niet bewust, de echte uitdaging ligt in het bouwen van systemen waarin AI op een betekenisvolle, transparante en veilige manier kan bijdragen aan de samenwerking met mensen.
De toekomst is inclusief – en synthetisch
AI inzetten op de werkvloer gaat niet om het vervangen van mensen, het gaat om het uitbreiden van de mogelijkheden. Door systemen van vertrouwen, identiteit, motivatie en zelfs virtuele economieën voor AI te ontwerpen, kunnen we deze nieuwe collega’s integreren op manieren die economisch verantwoord, ethisch verantwoord en sociaal inclusief zijn. Door deze samenwerking te stimuleren, verbeteren organisaties niet alleen de productiviteit en innovatie, maar pakken ze ook nieuwe juridische en ethische uitdagingen aan. Hierdoor wordt AI een betrouwbare en constructieve kracht op onze werkplekken.
Uiteindelijk is de toekomst van werk geen wedstrijd tussen mens en machine, maar een partnerschap gebaseerd op wederzijds voordeel. Terwijl we de integratie van agentic AI-systemen blijven vormgeven, moet de nadruk blijven liggen op inclusiviteit, verantwoording en het gezamenlijke streven naar vooruitgang – om de weg vrij te maken voor een dynamischer en veerkrachtiger personeelsbestand.
Dit is een ingezonden bijdrage van Zscaler. Via deze link vind je meer informatie over de mogelijkheden van het bedrijf.