Rusland wordt ervan beschuldigd signalen van de wereldwijde navigatiesatellietsystemen te blokkeren, kapen en verstoren. Dit beweert het Center for Advanced Defense (C4ADS) in een recent verschenen rapport.
C4ADS is een non-profitorganisatie, die zich bezighoudt met het leveren van gegevensgestuurde analyses en empirisch onderbouwde rapportages over wereldwijde conflicten en transnationale beveiligingskwesties. Naar eigen zeggen documenteerde het een reeks aanvallen, ontworpen om signalen van wereldwijde navigatiesatellietsystemen (GPS, GLONASS, Galileo…) te blokkeren of te verstoren.
Volgens de organisatie zit Rusland achter het zogeheten ‘GNSS-spoofing’. Het rapport toont ten minste twaalf GNSS-verstoringen in Rusland en Syrië, die in 2016 door Rusland zouden zijn uitgevoerd.
“Met behulp van openbare gegevens en commerciële technologieën detecteerden en analyseerden wij patronen van GNSS-spoofing in de Russische Federatie, de Krim en Syrië. Deze tonen aan dat de Russische Federatie een comparatief voordeel opbouwt in het gerichte gebruik en ontwikkeling van GNSS-spoofingmogelijkheden. Dit alles met als doel het behalen van tactische en strategische doelstellingen in zowel binnen- als buitenland”, aldus het rapport.
Meerdere incidenten
GNSS-spoofing is een poging om valse positieaanwijzingen naar een ontvanger te sturen via wereldwijde satellietnetwerken. De afgelopen jaren zijn er op kleine schaal al incidenten gebeurd, waar GNSS-spoofing aan ten grondslag lag.
Zo raakten ruim twintig schepen in 2013 in de Zwarte Zee uit koers. Het bewijs hiervoor kwam naar voren doordat het International Space Station (ISS) een jaar lang satellietdata verzamelde. Het station detecteerde volgens beveiligingsspecialist Sophos langs deze weg 9.883 vermoedelijke spoofingincidenten op tien mondiale, militaire locaties. De Krim, Syrië en de Russische Federatie zouden hier onderdeel van zijn geweest. Sinds februari 2016 zouden ruim 1.311 civiele schepen van civiele satellietnetwerken de verkeerde positiecoördinaten hebben doorgekregen.
Ook het Noorse ministerie van Defensie deed afgelopen november melding van GNSS-spoofing. Russische troepen zouden in het noordpoolgebied de NAVO-oefening hebben verstoord met GPS-signalen. Bovendien waarschuwde het Amerikaanse ministerie van Transport vorig jaar nog over GPS-storingen in de oostelijke Middellandse Zee.
Rusland is zeker niet het enige land dat doelbewust wereldwijde navigatiesatellietsystemen zou blokkeren en verstoren. Zo beweerde Zuid-Korea in 2016 inmenging van Noord-Korea en zou ook het Amerikaanse leger trainingsoefeningen met GPS-storing hebben uitgevoerd.
Verontrustende ontwikkeling
Door de relatief goedkope technologie achter spoofing-aanvallen is de kans groot dat ook kleine groepen en ‘lone wolves’ zich hierop richten. De Universiteit van Texas toonde in 2013 aan dat ze met een investering van 2.000 dollar het signaal van een miljoenenjacht konden manipuleren. Een verontrustende ontwikkeling, gezien de GNSS-technologie inmiddels in tal van sectoren zijn intrede heeft gedaan. Denk dan aan de energiesector, financiële sector, telematica, politie en de transportsector.
Aan de andere kant beweert Sophos dat met de juiste technologie, GNSS-spoofing vrij eenvoudig kan worden opgespoord. Een samenwerking tussen C4ADS en onderzoekers van de Universiteit van Austin toonde aan hoe GNSS-ontvangers op basis van satellieten met een lage aardbaan gebruikt kunnen worden voor het detecteren en geo-lokaliseren van interferentiesignalen wereldwijd.