De Nederlandse en Franse politie hebben in samenwerking met Europol en Eurojust de internationale cryptocommunicatiedienst Matrix ontmanteld. De dienst, die criminele activiteiten faciliteerde, werd maandenlang in stilte afgeluisterd. Twee mannen zijn in Spanje aangehouden, waaronder de Litouwse hoofdverdachte en een 30-jarige Nederlander.
Ook gingen servers in Frankrijk en Duitsland op zwart en legde de politie beslag op contanten, cryptovaluta, voertuigen en onroerend goed. Matrix was een zwaarbeveiligd platform dat criminele netwerken de mogelijkheid bood om anoniem te communiceren. Dat konden ze doen door middel van berichten, video-oproepen, en financiële transacties.
Het systeem, dat actief was onder meerdere namen zoals Mactrix en Q-Safe, was complexer dan voorgangers. “Het unieke is dat deze dienst qua infrastructuur en techniek complexer was dan de voorgangers Sky en Encro, waardoor men ervan overtuigd was dat gebruikers volledig veilig voor de politie konden communiceren over hun criminele zaken. Die overtuiging bleek niet terecht”, aldus Stan Duijf, Hoofd Operaties van de Eenheid Landelijke Opsporing en Interventies in een verklaring.
Europol maakt overigens duidelijk dat de neergehaalde criminele communicatiedienst niets te maken met het Matrix-protocol dat eveneens beveiligde communicatie mogelijk maakt. De beheerders van deze standaard noemen het een ‘ongelukkig toeval’ dat beide dezelfde naam hebben.
Belangrijkste servers in Duitsland en Frankrijk
De politie onderschepte maar liefst 2,3 miljoen berichten, waarin onder meer criminele activiteiten zoals drugshandel, wapenhandel en witwassen werden besproken. De berichten waren in 33 verschillende talen en kwamen van wereldwijd ongeveer 8.000 accounts.
“Dit onderzoek toont aan dat zware criminelen onterecht denken dat ze nog steeds in het geheim, buiten het zicht van de politie kunnen opereren én niet gepakt kunnen worden,” aldus de politieverklaring. De dienst had gebruikers verspreid over Zuid-Europa en gebruikte meer dan 40 servers, maar de belangrijkste bevonden zich in Frankrijk en Duitsland.
Het onderzoek naar Matrix begon na de moordaanslag op misdaadverslaggever Peter R. de Vries in 2021. De politie ontdekte een telefoon met Matrix-software in de vluchtauto van de dader, wat leidde tot nader speurwerk. Met behulp van specialistische kennis en expertise op het gebied van digitale technologie is het uiteindelijk gelukt om de geavanceerde, zwaarbeveiligde berichtendienst te onderscheppen, aldus de politie. Ook heeft de recherche gebruikers van de dienst kunnen identificeren door middel van innovatieve data-analyse.
Inbeslagnames van vastgoed, cash en telefoons
Als onderdeel van de actie vandaag zijn zes woningen in Zuid-Spanje bezocht en is op één van die woningen (met een waarde van ruim 15 miljoen euro) beslag gelegd. Ook is 145.000 euro aan cash in beslag genomen, evenals een half miljoen euro aan cryptovaluta. De rest van de politiebuit bestaat uit vier voertuigen en meer dan 970 telefoons. Tevens zijn er vandaag zes doorzoekingen geweest in Litouwen.
De samenwerking tussen Nederlandse en Franse autoriteiten resulteerde in de oprichting van een Joint Investigation Team. Deze groep leidde het onderzoek naar Matrix. De politie waarschuwt dat meer aanhoudingen mogelijk zijn via de website operation-passionflower.com, een typische bangmaak-site die ook een beetje fungeert als PR-kanaal voor de opsporingsautoriteiten.
Sommige Matrix-gebruikers kunnen zich mogelijk beroepen op verschoningsrecht, waaronder advocaten, notarissen, artsen of geestelijken. Zij kunnen zich melden via het e-mailadres geheimhouders@om.nl. Als de claim klopt dat verschoningsrecht van toepassing is, verwijder de politie de gegevens van deze Matrix-gebruikers.
Update 5/12/2024: verklaring van Europol en de beheerders van het (legitieme) Matrix-protocol toegevoegd.
Lees ook: Politie haalt Redline en Meta ransomware-servers uit de lucht