Alle Nederlandse gemeenten hebben unaniem ingestemd met een collectieve aanpak van digitalisering. De focus ligt op AI, Cloud en Digitale Veiligheid. Hiermee zetten zij een belangrijke stap in de Nederlandse Digitaliseringsstrategie.
Tijdens de Najaars ALV van de Vereniging Nederlandse Gemeenten stemden 100 procent van de gemeenten in met uitgewerkte collectiviseringsvoorstellen. Het gaat om een fundamentele verandering in hoe gemeenten met digitalisering omgaan. Ze besluiten voortaan samen op te trekken in plaats van elk voor zich.
De resolutie ‘Als één sterke bestuurslaag regie op de Digitale Samenleving’ werd in juni 2025 al aangenomen. Toen besloten gemeenten om minstens 80 procent van hun digitalisering te collectiviseren. Nu volgt de concrete uitwerking.
De gemeenten geven prioriteit aan drie dossiers: AI, Cloud en Digitale Veiligheid. Daarnaast richten zij zich op doorsnijdende thema’s als Digitale Autonomie, Sourcing en Digitaal Vakmanschap. Voor gemeenten zijn NDS en Collectivisering twee kanten van dezelfde medaille, zo bleek uit de toelichting door Peter Snijders, voorzitter van de Commissie Informatiesamenleving.
Statssecretaris Eddie van Marum waarschuwde onlangs dat Nederland jaarlijks minstens een miljard euro extra moet investeren in digitalisering tot minimaal 2030. Zonder deze structurele middelen dreigt dienstverlening te stagneren en groeit de kwetsbaarheid voor cyberaanvallen.
Van abstracte ambities naar concrete plannen
Met het ALV-besluit krijgen experts uit de gemeentelijke praktijk nu mandaat voor de uitwerking van ambitieuze en implementeerbare plannen. Zij bepalen precies wat ze landelijk nodig hebben en waar ze landelijk het voortouw willen nemen. Voorbeelden zijn Haven+ en FSC, standaarden die de cloudtransitie en data-uitwisseling vergemakkelijken.
In de voorstellen worden belangrijke keuzes over organisatie, financiering en implementatie voorbereid. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met gemeentelijke netwerken en koepelorganisaties zoals IMG (Vereniging voor Informatie Managers bij Gemeenten), VDP (Vereniging Directeuren Publieksdiensten) en VGS (Vereniging van Gemeentesecretarissen).
De VNG ondersteunt gemeenten met zorgvuldige besluitvorming die tegelijkertijd aansluit bij het hoge tempo van de overheidsbrede ontwikkelingen. Daarbij wordt een open proces gehanteerd voor brede ledenbetrokkenheid en goede representatie van de zeer diverse gemeentelijke praktijk.
Extra urgentie voor digitale veiligheid
Bij de behandeling van de voorstellen benadrukten gemeenten de urgentie van digitale veiligheid. Zij stemden in met een motie om versneld te beslissen over doorontwikkeling van bestaande collectieve diensten voor digitale veiligheid, namelijk de IBD en ENSIA. Dit moet gebeuren vóór inwerkingtreding van de Cyberbeveiligingswet, eind tweede kwartaal 2026.
De Informatiebeveiligingsdienst (IBD) van de VNG zorgt al meer dan tien jaar voor continuïteit bij digitale incidenten. Door instemming met de motie kan de VNG het gesprek met het Rijk over structurele financiering voor digitale veiligheid met meer urgentie voeren. Gemeenten zien dit als noodzakelijk om continuïteit, doorontwikkeling en benodigde versterking te borgen.
Tip: Nexperia-crisis: waarom greep Nederland in bij chipfabrikant?