7min

Tags in dit artikel

, , ,

Bij de zoektocht naar een zakelijke laptop staat de gekozen schermtechnologie waarschijnlijk niet heel hoog op de lijst van prioriteiten. Met de komst van OLED in notebookschermen gaat dat veranderen. Deze voor dit segment nieuwe schermtechnologie gaat voor een grote verschuiving zorgen. Waarom dat gaat gebeuren, lees je in dit artikel.

Op het gebied van schermtechnologie in laptops is er de afgelopen 5-10 jaar niet heel veel bijzonders gebeurd. De overgang van TN LCD naar IPS LCD het laatste grote wapenfeit geweest. Natuurlijk zijn er ook binnen IPS nog grote verschillen in kwaliteit, schermverhouding, helderheid, kleurbereik, kalibratie en dergelijke. In de basis gebruiken al die panelen echter wel dezelfde technologie. Ga je als creatieve professional aan de slag met je laptop of workstation, dan spelen dit soort zaken vanzelfsprekend nog altijd een grote rol. Voor het merendeel van de medewerkers zal dit een stuk minder tot niet relevant zijn.

OLED: een fundamentele verschuiving

De situatie zoals we die hierboven beschrijven gaat echter fundamenteel veranderen. De reden hiervoor is de komst van OLED naar laptopschermen. We kennen deze schermtechnologie al heel lang in meerdere gedaantes van smartphones en van tv’s, maar nu zijn dus ook de laptops aan de beurt. De verschuiving van IPS naar OLED is zelfs nog groter dan die van TN naar IPS. Waar TN en IPS beide gebruikmaken van LCD als onderliggende schermtype, hebben OLED-panelen een volledig andere opbouw. De pixels van OLED-panelen geven zelf licht, terwijl pixels bij LCD-panelen alleen hun werk kunnen doen als er een backlight aanwezig is.

Wat brengt de overstap naar OLED?

Het mag duidelijk zijn dat OLED een compleet andere schermtechnologie is dan wat we tot nu toe in laptops aantroffen. Dat is theoretisch op zich best interessant, maar niet iets waar organisaties zich mee bezig houden. Die zoeken vooral laptops die kostentechnisch efficiënt zijn en als het goed is medewerkers tevredenstellen en tevreden houden. De grote vraag is dus waarom beslissers en eindgebruikers bij organisaties voor OLED zouden moeten kiezen. Met andere woorden, wat zijn de praktische voordelen van OLED in laptops? We zetten hieronder vijf redenen uiteen om OLED serieus te overwegen.

Beter kleurbereik en betere kleurechtheid

Het eerste voordeel van OLED ten opzichte van LCD is dat het van nature een beter kleurbereik heeft en ook een betere kleurechtheid. Dit is het directe gevolg van de manier waarop OLED-panelen werken. OLED maakt het mogelijk om per pixel aan te geven welke kleur deze moet zijn. Dat kan bij LCD niet, waardoor je daar vaker een benadering of een middeling krijgt en er dus ook minder ‘zuivere’ kleuren weergegeven kunnen worden. Als je dit vertaalt naar een kleurendriehoek zoals je die hieronder kunt zien, dan blijven LCD-panelen van nature meer in het midden, terwijl OLED-panelen ook richting de randen nog een accurate kleurweergave kunnen realiseren.

Let wel, het is niet onmogelijk voor een LCD-paneel om bijvoorbeeld een kleurbereik te krijgen van 100 procent DCI-P3. Een fabrikant moet er echter wel veel meer moeite voor doen. Dat houdt in dat het vooral in peperdure mobiele workstations gebruikt wordt. Dit terwijl het voor alle medewerkers prettig is om een accurate kleurweergave te hebben. Al was het maar om tijdens een zakenreis in het vliegtuig optimaal van een film of serie te kunnen genieten. Maar ook als je als team samen aan marketingmateriaal werkt, is het prettig als de kleuren van logo’s en andere zaken voor iedereen goed zichtbaar zijn. 

OLED belast de ogen minder

Als je hele dagen of toch grote delen van de dag naar een scherm kijkt, dan stel je je ogen bloot aan het licht dat uit zo’n scherm komt. Het grootste gedeelte van het kleurenspectrum zorgt niet voor problemen. Het blauwe gedeelte kan echter wel voor problemen zorgen. Althans, dat lijken meerdere onderzoeken aan te tonen. Blauw licht kan zorgen voor ongemakken aan de ogen, zeker als je lang achter elkaar van relatief dichtbij naar een scherm kijkt. Daarnaast zou het invloed hebben op melatonineniveaus en dus de slaap negatief beïnvloeden.

OLED heeft van nature een lagere kleurtemperatuur dan LCD. Dit houdt in dat het licht dat uit een OLED-scherm komt meer richting de rode dan de blauwe kant van het spectrum gaat. Het resultaat hiervan is dat OLED tot 70 procent minder blauw licht produceert. Dit doet het overigens zonder dat de kwaliteit van het beeld eronder lijdt. Het is namelijk mogelijk om het kleurspectrum als het ware een stukje richting de warmere kant te verschuiven. Je kunt dan dezelfde kleurechtheid bereiken, iets wat met een traditionele blauwlichtfilter niet mogelijk is. Daarmee haal je een groot deel van het blauwe licht eruit, zonder daar iets voor in de plaats te zetten. Dat levert een weergave op die velen vast wel herkennen van hun smartphones met deze feature.

Meer detail bij lage helderheid

Waar je op een losstaande monitor doorgaans een constante helderheid hebt, schakelt het scherm van een laptop vaak tussen verschillende helderheden. Je gebruikt hem immers op verschillende plekken, met verschillende niveaus van omgevingslicht. Bij LCD nemen de kleurechtheid en daarmee de hoeveelheid detail van een paneel sterk af naarmate de helderheid afneemt. Je zou dit kunnen zien als de tegenpool van HDR, iets waar LCD-panelen van oudsher beter in zijn dan OLED. Voor HDR moet de helderheid juist sterk opgeschroefd worden en levert dan juist een gedetailleerder beeld.

OLED-panelen tonen in tegenstelling tot LCD-panelen op iedere helderheid hetzelfde kleurbereik. Dat betekent een 100 procent DCI-P3-bereik in alle omstandigheden. Op een apparaat dat vaak schakelt tussen helderheden is dit zonder meer een groot voordeel. Datgene waar je aan bezig bent ziet er ‘s avonds in het duister op de hotelkamer nog hetzelfde uit als overdag onder het TL-licht. Doordat je de helderheid niet overdreven hoog hoeft te zetten om de juiste hoeveelheid detail te krijgen, vergroot je verder uiteraard ook nog de accuduur van je laptop. Dat is een mooie bijvangst.

Zwart is ook echt zwart

Een van de best gedocumenteerde voordelen van OLED ten opzichte van LCD heeft te maken met de zwartweergave. Als een pixel zwart moet weergeven, dan schakelt deze zichzelf volledig uit en wordt dan ook daadwerkelijk zwart. Bij een LCD-paneel is het backlight dan nog altijd aan, dus verder dan heel donkergrijs kom je dan nooit. Op zich is dat niet zo raar, want een LCD-paneel moet het doen met zo’n 50 tot 60 LED’s in het display, terwijl een OLED-paneel een LED per pixel heeft. Dat wil zeggen, iedere pixel is zijn eigen LED. Uiteraard varieert de mate van zwarting bij LCD enorm tussen modellen, maar zo zwart als OLED wordt het nooit.

Het voornaamste voordeel van de mogelijkheid om diepzwart weer te kunnen geven, is dat het contrast op deze manier in de praktijk oneindig is. Dat wil zeggen dat de afbakening tussen zwart en niet-zwart heel hard is. Er is geen verloop. Het resultaat is een haarscherpe weergave. Tegenwoordig kunnen OLED-schermen dit ook bij zeer hoge helderheid (600 nits) bieden, iets wat in het begin van de ontwikkeling van OLED nog niet mogelijk was.

Ook scherp in beweging

Het laatste voordeel van OLED ten opzichte van LCD dat we hier behandelen heeft te maken met motion blur, oftewel hoe soepel de weergave oogt. Bij bewegende beelden hangt de mate van blur primair af van de responstijd van een paneel. Dit is de tijd die een paneel nodig heeft om van het ene frame naar het andere te gaan. Deze is bij OLED-panelen tot 50 keer lager dan bij een gemiddeld LCD-paneel. Bij tamelijk statische beelden merk je weinig van dit verschil. Bij snel bewegende beelden is het echter wel duidelijk zichtbaar.

Voor zakelijke toepassingen lijkt de snelle responstijd op het eerste gezicht wellicht niet heel relevant. Dan komen waarschijnlijk meteen associaties met actiefilms, sport en gaming bovendrijven. Nog los van het feit dat je ook dat soort zaken in hybride werkomgevingen best eens op een zakelijke laptop zal doen, zie je het verschil tussen OLED en LCD ook goed als je (snel) door webpagina’s en documenten scrollt. Dat gaat ook stukken soepeler dan bij een gemiddeld LCD-scherm.

ASUS zet vol in op OLED, volgt de rest ook?

We durven de stelling wel aan dat OLED ook op laptops de toekomst heeft, net zoals we dat bij smartphones gezien hebben en in iets mindere mate bij tv’s. Op dit moment is het vooral ASUS dat hard aan de weg timmert met modellen in de StudioBook-, ZenBook- en VivoBook-lijnen.

ASUS heeft bij het ontwikkelen van het OLED-portfolio overigens niet alleen aan de voordelen van deze schermtechnologie gedacht. Het heeft ook maatregelen genomen om inbranden van het paneel te voorkomen, een van de potentiële risico’s van OLED. Dit doet het onder andere middels ASUS OLED Care, een software-pakket dat pixels ververst als ze te lang stilstaan, maar ook heel licht kan verplaatsen. Je kunt via deze software ook statische onderdelen van Windows verbergen. Denk hierbij aan de taakbalk onderaan het scherm. Daarnaast levert ASUS Windows op OLED-laptops standaard in Dark Mode.

Prijs zal zoals gebruikelijk een belangrijke afweging zijn bij de mensen bij organisaties die gaan over de aanschaf van nieuwe laptops voor medewerkers. ASUS lijkt redelijk scherp in de markt te zijn gestapt op dit punt. Het heeft op dit moment al modellen die voor net iets meer dan 700 euro over de toonbank gaan. Dat zijn vrij gangbare retailprijzen voor zakelijke laptops. Naarmate het volume omhooggaat, zullen OLED-laptops vanzelfsprekend nog in prijs gaan zakken.

Al met al heeft ASUS veel vertrouwen in de toekomst van OLED, ook voor zakelijke laptops. Op basis van het succes van deze technologie in andere segmenten van de markt, is dit vertrouwen zeker niet misplaatst. Het is geen kwestie van ‘of’, maar veel meer van ‘wanneer’ OLED ook in de laptopmarkt dominant wordt.