Europa kent 70 miljoen euro toe aan een consortium van Nederlandse organisaties voor de bouw van een AI-fabriek in Groningen. De totale investering van 200 miljoen euro moet Nederland technologisch onafhankelijker maken van Amerikaanse en Chinese platforms, terwijl startups en mkb toegang krijgen tot enorme rekenkracht.
Het project kent een gefaseerde uitrol. Het expertisecentrum start in 2026, gevolgd door de volledige operationele supercomputer in 2027. De AI-fabriek combineert drie functies: expertisecentrum, data-faciliteit en AI-supercomputer. Deze opzet moet laagdrempelige toegang bieden tot baanbrekende AI-initiatieven.
Startups, mkb’s, onderzoekers, onderwijsinstellingen en overheden kunnen straks samenwerken aan de ontwikkeling van AI-modellen en -systemen. De faciliteit richt zich op sectoren als zorg, mobiliteit en veiligheid, zowel regionaal als nationaal en Europees.
De totaalfinanciering komt uit drie bronnen. Het Rijk draagt 70 miljoen euro bij, evenals Europa de nu toegekende 70 miljoen euro. Vanuit Groningen/Noord-Drenthe komt 60 miljoen euro beschikbaar. Deze verdeling toont de gedeelde verantwoordelijkheid tussen Europese, nationale en regionale partijen. Zonder de Europese bijdrage zou het project waarschijnlijk niet van de grond zijn gekomen.
Europese strategie voor AI-onafhankelijkheid
De AI-fabriek in Groningen wordt onderdeel van een groter Europees netwerk van vergelijkbare faciliteiten. EuroHPC JU, een samenwerkingsverband dat supercomputing en AI-faciliteiten ondersteunt, heeft de Nederlandse aanvraag aan Europa goedgekeurd na een uitgebreide evaluatie. Het consortium bestaat uit Stichting Nederlandse AI fabriek, SURF, TNO, de Nederlandse AI Coalitie en Samenwerking Noord.
De faciliteit moet een antwoord bieden op de groeiende afhankelijkheid van buitenlandse technologieplatforms. “Zo kunnen we AI-toepassingen ontwikkelen op basis van onze eigen publieke waarden en houden we opgebouwde expertise in Nederland”, aldus TNO.
Impact op innovatie en werkgelegenheid
De AI-fabriek moet de innovatiekracht van vooral kleinere bedrijven versterken. Door toegang tot geavanceerde rekenkracht kunnen zij concurreren met grote technologiebedrijven. Dit stimuleert naar verwachting de creatie van nieuwe banen en versnelt automatiseringsprocessen.
Tegelijkertijd versterkt de faciliteit Nederland’s kennis- en innovatiepositie internationaal. Het project trekt talent aan en vermindert de afhankelijkheid van Amerikaanse en Chinese platforms. Hiermee draagt het bij aan de Europese digitale soevereiniteit.