De Wikimedia Foundation leed een juridische tegenslag in het Verenigd Koninkrijk. Op 11 augustus wees het High Court of Justice het beroep van de organisatie af tegen de categorisatieregelgeving van de Online Safety Act (OSA).Â
De regelgeving bepaalt welke online platforms onder de strengste verplichtingen van de wet vallen. De uitspraak levert geen directe juridische bescherming voor Wikipedia op. Toch benadrukte de rechter dat Ofcom (Office of Communications, de onafhankelijke communicatie- en mediaÂtoezichthouder van het Verenigd Koninkrijk) en de Britse overheid verantwoordelijk blijven om Wikipedia te beschermen bij de uitvoering van de OSA.Â
De rechter waarschuwde expliciet dat de uitspraak geen vrijbrief is om maatregelen te nemen die Wikipedia’s werking ernstig zouden belemmeren. De rechter suggereerde dat een flexibele interpretatie of zelfs een wijziging van de regels in het parlement nodig kan zijn.
Geen onnodige schade
In het oordeel stelde rechter Johnson dat Wikipedia in theorie binnen de wet zou kunnen blijven opereren zonder onnodige schade aan de werkzaamheden. Dat neemt niet weg dat de Wikimedia Foundation grote zorgen uit over de mogelijke gevolgen van een classificatie in Categorie 1. Dat is de zwaarste categorie met de strengste verplichtingen.
De non-profitorganisatie achter Wikipedia vreest dat zo’n indeling de privacy en veiligheid van vrijwilligers aantast. Het maakt het platform kwetsbaar voor misbruik.Â
Een van de verplichtingen in Categorie 1 is de identificatieplicht voor veel bijdragers. Dat vormt volgens de Foundation een directe bedreiging voor hun anonimiteit en daarmee hun veiligheid. De organisatie betoogde dat verplichte verificatie leidt tot het identificeren van onwillige bijdragers. Of tot een drastische vermindering van het aantal Britse gebruikers. Dit ondermijnt het open-editmodel van Wikipedia.
Een wereldwijde gemeenschap van ongeveer 260.000 vrijwilligers beheert Wikipedia. Gezamenlijk stellen zij beleid op en handhaven dat. Dit, om de betrouwbaarheid en neutraliteit van de inhoud te waarborgen. Met ruim 65 miljoen artikelen in ruim 300 talen is Wikipedia een van de meest vertrouwde kennisbronnen ter wereld. Ook speelt de encyclopedie een rol in het behoud van cultureel erfgoed.
Vrijwilliger is mede-eiser
De juridische procedure is bijzonder omdat naast de Wikimedia Foundation ook een ervaren Britse Wikipedia-vrijwilliger als mede-eiser optreedt. Diens deelname benadrukt wat er voor individuele bijdragers op het spel staat, zoals hun rechten op privacy, veiligheid, vrije meningsuiting en vereniging. Het is bovendien de eerste zaak tegen de categorisatieregelgeving van de OSA en de eerste waarin een vrijwillige Wikipedia-bewerker als mede-eiser betrokken is.
Nu het beroep is afgewezen, ligt de verantwoordelijkheid voor de uiteindelijke beslissing of Wikipedia daadwerkelijk onder Categorie 1 valt bij Ofcom. Mocht Ofcom besluiten dat Wikipedia in deze strengste categorie hoort, dan kan die beslissing zelf opnieuw juridisch worden aangevochten. De eerste categorisatiebesluiten worden deze zomer verwacht, en de Wikimedia Foundation heeft aangegeven dat zij de ontwikkelingen nauwlettend zal volgen en waar nodig opnieuw juridische stappen zal overwegen.