2min

Tags in dit artikel

, ,

Het Grondwettelijk Hof van België heeft zich uitgesproken tegen de dataretentiewet. Die wet bepaalt dat telecomproviders een logboek moeten bijhouden van telefoniedata voor gebruik in politie-onderzoek. Volgens het Hof maakt de wet te veel inbreuk op de privacy van burgers.

In de uitspraak vermeldt het Grondwettelijk Hof dat “de algemene en ongedifferentieerde bewaring van gegevens met betrekking tot elektronische communicatie waarin de wet van 29 mei 2016 voorziet, het recht op eerbiediging van het privéleven en op bescherming van de persoonsgegevens schendt.”

Wet al eerder ongeldig verklaard

De Belgische overheid lijkt het lastig te vinden om een dataretentiewet op te zetten die zich volledig aan de grondwet houdt. In 2015 werd er al een dergelijke wet uit 2013 ongeldig verklaard nadat advocaten en activisten claimden dat de wet in strijd is met het recht op privacy. Hiermee volgde het Belgische Hof een uitspraak van het Europese Hof uit 2014 op, waarbij de Europese dataretentierichtlijn van 2006 werd vernietigd.

Ter vervanging van de vernietigde dataretentiewet, kwam de Belgische overheid in 2016 met een nieuwe wet. Die wet bepaalde dat Belgische telecomproviders een jaar lang de verkeers- en locatiegegevens van alle Belgische mobiele nummers moest bijhouden. Dergelijke gegevens konden vervolgens worden gebruikt door de politie of inlichtingendiensten in onderzoeken.

De Belgische Liga voor de Mensenrechten en meerdere advocatenbalies, die ook de eerdere wetten succesvol hadden aangevochten, vonden echter ook de nieuwe wetten in strijd met de privacywetgeving. De gegevens mochten immers nog steeds onbeperkt worden bijgehouden. In 2020 oordeelde het Europees Hof van Justitie dat de wetgeving in strijd was met privacy en het Belgisch Grondwettelijk Hof volgt nu deze uitspraak.

Gegevens nog steeds bruikbaar in strafzaken

Het Grondwettelijk Hof heeft besloten om de vernietigde bepalingen niet te vervolgen. Dit betekent dat de bewaarde gegevens nog steeds als bewijsmateriaal kunnen worden gebruikt. Er moet echter per individueel geval worden of het gebruik van deze bewijzen toelaatbaar is. Dergelijke bewijzen zijn volgens het Europees Hof van Justitie niet per se verboden, mits het recht op een eerlijk proces in acht wordt genomen.

Oplossing in de maak

In een reactie vermeldt de Belgische overheid te werken aan een oplossing voor de vernietigde wet. De relevante ministers geven aan de uitspraak grondig te bestuderen en te gaan werken aan een nieuwe wet. Bij deze nieuwe wet moeten de privacyeisen worden gerespecteerd, terwijl de inlichtingen- en veiligheidsdiensten nog steeds fatsoenlijk zware criminaliteit kunnen bestrijden. Volgens de ministers zijn dergelijke telefoongegevens hierbij namelijk cruciaal en worden ze in 90 procent van de strafrechtelijke dossiers gebruikt om zaken op te lossen.

Tip: Belgische overheden: meer onderzoek naar vierde provider