De Nederlandse overheid gaat het onrechtmatige gebruik van algoritmes die burgers kunnen benadelen versneld aanpakken. Dit schrijft Alexandra van Huffelen, staatssecretaris Digitalisering, in een brief aan de Tweede Kamer. Een toezichthouder voor (overheids)algoritmes, transparantie over gebruik en Europese wetgeving zijn hiervoor een prioriteit.
De Nederlandse regering wil voorkomen dat Nederlandse burgers slachtoffer worden van verkeerd gebruik van overheidsalgoritmes. Volgens de staatssecretaris moeten burgers de regie hebben over hun digitale leven en de digitale wereld kunnen vertrouwen. Het is daarom belangrijk dat algoritmes die worden gebruikt de rechten van mensen respecteren. De overheid heeft volgens Van Huffelen hierbij een voorbeeldfunctie.
Gebruik algoritmes door overheid
Volgens de staatssecretaris moet de nadruk van de inzet van algoritmes door de overheid niet liggen op gebruik voor bestraffen, maar gebruik om te helpen. Daarbij moeten algoritmen alleen worden gebruikt wanneer het echt nodig is om de overheid goed te laten werken.
Daarnaast heeft de overheid volgens de staatssecretaris de plicht om de grondrechten van burgers te beschermen en de publieke waarden te borgen. Ook moet ervoor worden gezorgd dat de kansen van de digitale transitie worden verzilverd en er een gelijk economisch speelveld ontstaat.
Dit heeft voor het gebruik van algoritmes tot gevolg dat wetgeving en toezicht ervoor moeten zorgen dat algoritmes en de toepassing daarvan eerlijk en transparant plaatsvinden. Op deze manier moeten burgers en bedrijven erop kunnen vertrouwen dat zij door de overheid goed worden behandeld.
Toetsing, transparantie en EU-wetgeving
De staatssecretaris stelt voor om de huidige praktijk van toetsing en borging van het gebruik van algoritmes meer te stroomlijnen en hier concrete juridische en ethische richtlijnen voor op te stellen. Volgens haar moeten algoritmes vooraf worden getoetst en tijdens het gebruik blijvend worden onderzocht op datakwaliteit, proportionaliteit en mogelijke vooroordelen. Het is daarbij vooral belangrijk te focussen op algoritmes met een hoog risico op het schenden van fundamentele burgerrechten.
Als voorgestelde oplossingen komt de staatssecretaris onder andere met een aparte toezichthouder voor overheidsalgoritmes. Ook wil zij meer transparantie in het gebruik. Hiervoor moet een algoritmeregister worden opgezet en een implementatiekader voor de inzet van algoritmes. De uitwerking van dit kader moet volgend jaar starten.
Verder wil de regering in Europees verband betere bescherming van burgers ten opzichte van het gebruik van algoritmes. De regering wil dat er alleen algoritmes en bijbehorende toepassingen op de markt komen die de fundamentele burgerrechten respecteren. Hiervoor moet de Europese AI-regelgeving een risicoanalyse verplichten ten aanzien van deze fundamentele rechten. Ook moet er op Europees niveau worden bepaald waar overheden AI kunnen inzetten en bij welke rechtsingangen burgers verhaal kunnen halen.
Staatssecretaris Van Huffelen komt in november met de werkagenda Digitalisering. In dit regeringsplan komt een uitwerking te staan van de ambities van het kabinet rond het thema van algoritmes.
Tip: Digitale ontwikkeling EU op stoom, wel nog veel werk aan de winkel
17 uur geleden
