Strafrechtadvocaten hebben het Openbaar Ministerie een brandbrief gestuurd waarin zij hun zorgen uitspreken over het toenemende aftappen van versleutelde communicatiediensten. Vooral het gebrek aan transparantie over de noodzaak van aftappen is voor de advocaten een doorn in het oog.
Volgens de brandbrief hebben het OM en de politie het in beslag nemen, aftappen en hacken van versleutelde communicatiediensten in de afgelopen jaren flink opgevoerd. De advocaten stellen nu dat hiervoor ‘een grens zou zijn bereikt’. Vandaar trekken de advocaten aan de bel.
Geen transparantie
De ondertekenaars stellen in hun brandbrief dat er niets mis is met onderzoek en benadrukken dat zij het nut inzien van methoden als aftappen, in beslag nemen en hacken van (beveiligd) communicatieverkeer. Voor hen is het echter onduidelijk op welke gronden en hoe dit plaatsvindt. Het ontbreekt hierbij, aldus de advocaten, aan transparantie vanuit het OM en de politie.
Advocaten zijn bijvoorbeeld niet in staat om na te gaan of bewijsmateriaal betrouwbaar is en rechtmatig is verkregen. Verzoeken tot onderzoek van bewijsmateriaal worden stelselmatig door rechters afgewezen. In hun brief stellen de advocaten dat er bij het aftapgedrag van het OM en de politie ‘feitelijke aanwijzingen bekend zijn geworden dat fundamentele mensenrechten zijn geschonden of dreigen te worden geschonden van burgers c.q. verdachten’.
Cryptocommunicatiediensten
De advocaten wijzen naar zaken waarbij communicatiediensten Ennetcom, PGPsafe, EncroChat en SkyECC werden gehackt. Bij het aftappen van deze informatie werd de inhoudelijke communicatie en metadata als locatiegegevens van alle gebruikers onderschept. De advocaten stellen dat het nut van dit aftappen op voorhand niet eenvoudig kon worden bepaald. De verdachte gegevens werden desalniettemin overgedragen aan de Officier van Justitie.
Ook werd deze informatie hergebruikt bij het openen van nieuwe onderzoeken en toegevoegd aan bestaande onderzoeken. Ook is het onbekend wat er met de gegevens gebeurt van personen die niet van een misdrijf worden verdacht, zo stellen de advocaten.
De advocaten waarschuwen daarnaast voor een glijdende schaal. Ook andere versleutelde communicatiediensten als WhatsApp worden al als ‘verdacht’ aangemerkt. Deze verdachtmaking is alleen maar gebaseerd op het feit dat WhatsApp sterke end-to-end versleuteling gebruikt voor privacybescherming.
Reactie OM
In een reactie geeft het OM aan dat het bekend is met de zorgen van de advocaten. Wel voegt de rechtsinstantie toe dat het gebruik van (gehackte) versleutelde informatie in strafprocessen door opeenvolgende rechters als rechtmatig is bevonden. Verder gaat het OM niet inhoudelijk in op de brief.
Tip: ‘AIVD en MIVD proberen Nederlanders massaal af te luisteren’
8 uur geleden
