EU-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen maakt gebruik van de auto-delete functie van de berichtenapp Signal, waardoor communicatie niet bewaard blijft.Â
Dat bevestigde de Commissie nadat onderzoeksplatform Follow the Money had gevraagd om inzage in een bericht van de Franse president Emmanuel Macron uit januari 2024. Volgens Politico, dat destijds al over het bestaan van het bericht berichtte, zou Macron hebben geprobeerd invloed uit te oefenen op het Mercosur-handelsakkoord tussen de EU en Zuid-Amerikaanse landen. De Commissie bevestigde later dat Von der Leyen (foto) het bericht had ontvangen, maar stelde dat het niet kon worden verstrekt omdat auto-delete actief was.
Uit de reactie van de Commissie blijkt dat Von der Leyen en haar kabinetschef het bericht kort na ontvangst wel hebben besproken. Daarbij kwamen zij tot de conclusie dat Macron enkel een standpunt herhaalde dat al vaker door Frankrijk in de Raad naar voren was gebracht en publiekelijk bekend was. De Commissie hield vol dat het bericht daardoor ook volgens interne archiveringsregels niet hoefde te worden bewaard.
Het gebruik van auto-delete sluit aan bij een interne richtlijn die in 2025 breed werd gedeeld binnen de instellingen. Daarin worden medewerkers aangespoord de functie te activeren om risico’s op datalekken en identiteitsfraude te beperken. De richtlijn verwijst onder meer naar een incident waarbij een hoge EU-functionaris het doelwit werd van een poging tot identiteitsfraude via een berichtenapp.
Felle kritiek van Transparency International
Transparency International EU is fel in zijn kritiek. Volgens de organisatie betekent het systematisch wissen van berichten dat burgers en journalisten geen toegang meer hebben tot essentiële informatie over besluitvorming. Het instellen van auto-delete ondermijnt de transparantie die de EU zelf zegt te willen garanderen, aldus expert Shari Hinds. Zij riep de Commissie op een einde te maken aan de geheimzinnigheid rond sms-verkeer en het fundamentele recht op toegang tot documenten te respecteren.
Na hoeveel tijd berichten op Von der Leyens telefoon verdwijnen wilde de Commissie niet zeggen. Een woordvoerder verklaarde dat de beveiligingsinstellingen van de voorzitter niet publiek kunnen worden gemaakt.
De kwestie roept herinneringen op aan het zogeheten Pfizergate. Daarbij lag Von der Leyen onder vuur omdat sms’jes met Pfizer-CEO Albert Bourla over de aanschaf van coronavaccins niet werden vrijgegeven. Het Hof van Justitie tikte de Commissie op de vingers omdat er geen plausibele uitleg werd gegeven voor het verdwijnen van die berichten. Toen stelde de Commissie dat de berichten handmatig waren gewist, terwijl in de huidige kwestie auto-delete als verklaring wordt gebruikt.
Rutte wiste sms-berichten
In Nederland raakte oud-premier Mark Rutte in 2022 verwikkeld in een affaire nadat bleek dat hij jarenlang sms’jes van zijn werktelefoon had gewist, terwijl deze mogelijk relevant waren voor het parlementaire archief. Rutte verdedigde zich met het argument dat hij berichten selectief had doorgestuurd naar zijn ministerie en de rest verwijderde om geheugenruimte te besparen. Critici spraken echter van een ernstige aantasting van de openbaarheid van bestuur.