2min

De ministers Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Kajsa Ollongren van Defensie hebben een wetsvoorstel voor een tijdelijke wet cyberoperaties naar de Tweede Kamer gestuurd. De controversiële wet moet het voor de veiligheidsdiensten mogelijk maken sneller en effectiever te werken tegen de dreiging van landen die cyberaanvallen op Nederland plegen.

Met het wetsvoorstel krijgen de veiligheidsdiensten AIVD en MIVD meer bevoegdheden. De cyberaanvallen richten zich volgens de inlichtingendiensten op het stelen van gevoelige informatie en het saboteren van kritiek infrastructuur.

Met de door tijdelijke wet mogelijke uitgebreidere bevoegdheden kunnen de veiligheidsdiensten hiertegen beter optreden. Onder meer door niet voor ieder volgverzoek toestemming te moeten aanvragen. Ook zou voor verschillende bevoegdheden het moment van toetsing moeten veranderen. Niet vooraf door de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB), maar tijdens en achteraf door de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIV).

Met het verschuiven van het toetsingsmoment moet kabelinterceptie mogelijk worden, zonder dat daar vooraf toestemming voor moet worden verleend. Dit vanwege de grote inbreuk op de privacy. De CITV zou wel het recht krijgen operaties per direct te stoppen en dat verworven gegevens dan ook moeten worden vernietigd. Dit maakt volgens het wetsvoorstel wel real-time toezicht mogelijk, in plaats van toezicht vooraf.

Overige kabinetsplannen

Het kabinet geeft aan dat er ook nog een Nota van Wijziging voor deze tijdelijke wet in consultatie gaat. Deze wijziging moet realiseren dat er een passen juridisch kader voor het verwerken van bulkdatasets op basis van de bijzondere bevoegdheden komt. Ook moet de wijziging regelen dat naar aanleiding van een vonnis van het Europees Hof van Justitie een bindende toets vooraf (via de TIB) wordt gerealiseerd. Dit als de veiligheidsdiensten tijdens een dreiging verkeers- en locatiegegevens van personen willen bijhouden.

Verder geven de ministers aan dat er ook een uitgebreide herziening van de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten op stapel staat. Over deze herziening krijgt de Tweede Kamer binnenkort een brief.

Controverse

De tijdelijke wet cyberoperaties is een controversieel wetsvoorstel. Critici vinden dat met het voorstel de AIVD en MIVD verregaande bevoegdheden krijgen die moeilijk vallen te controleren. Vooral de TIB is heel kritisch, zeker als het gaat on de toetsing van de activiteiten van de inlichtingendiensten en dan vooral de kabelinterceptie. Een lid van deze toetsingscommissie stapte daarom onlangs op, omdat hij vindt dat met de tijdelijke wet de bevoegdheden van de TIB worden uitgekleed.

Tip: Toezichthouder inlichtingendiensten stapt op vanwege wetsvoorstel