Verkiezingen 2023: VVD mikt op nationale cloud, digitale zorg

VVD presenteerde in oktober een verkiezingsprogramma dat grotendeels op veiligheid hamert. Deze veiligheid zou veelal met digitale middelen aangesterkt kunnen worden, meent de partij. Ook is het strijdgebied vaak online, zoals het programma uitlicht.

Verder valt op dat de VVD pleit voor een nationale cloud en een verbetering van de Nederlandse digitale infrastructuur. Daarnaast heeft de partij een aantal plannen om de zorg met digitale middelen te kunnen vernieuwen en de druk erop te verlichten.

Slagkracht inlichtingendiensten

Binnen het verkiezingsprogramma poneert men dat de digitale slagkracht van de politie en andere veiligheidsinstanties beter moet. “We versterken de (cyber)capaciteiten van onze inlichtingendiensten zodat zij sneller en makkelijker de informatie kunnen krijgen die ze nodig hebben om onze nationale veiligheid te beschermen tegen cyberaanvallen en andere (digitale) dreigingen.” Zo wil men bijvoorbeeld “de Nationale Politie versterken met extra (digitale) wijkagenten”. De VVD haalt later onder andere de weerbaarheid tegen digitale oplichting van burgers aan als verbeterpunt voor veiligheidsdienste Ook op het gebied van communicatiemiddelen wil de VVD meer slagkracht: C2000 zou vervangen moeten worden “door een betrouwbaar nieuw systeem”. Want: “Steeds meer mensen worden slachtoffer van digitale criminaliteit.” De VVD zegt daarom “niet alleen op straat, maar ook online” te zijn. Het wordt als onderdeel van een bredere investering in de nationale veiligheid gepresenteerd.

Rusland en China worden specifiek genoemd als een veel voorkomende oorsprong van cyberdreigingen: “Vanwege de toenemende cyberdreiging vanuit landen als Rusland en China, bereidt de overheid scenario’s voor voor het geval van grootschalige cyberaanvallen of -storingen. De overheid gaat sneller en meer dreigingsinformatie delen met (vitale) bedrijven. Hierbij verwelkomen we de hulp van ethische hackers binnen bestaande juridische kaders. Daarnaast gaan we vaker oefenen op digitale uitval en moeten vitale aanbieders beschikken over zo veel mogelijk terugvalopties zodat kritieke processen zoals betalingsverkeer, drinkwater, waterkeringen en energie niet stilvallen bij uitval.”

Digitale spionage

Ook digitale spionage van het bedrijfsleven wil met weren door middel van publiek-private samenwerking. Een Nationaal Actieplan Quantum dient Nederland proactief te beschermen tegen de beveiligingsrisico’s van deze technologie. Deze kwestie komt ook voor in het D66-programma, waarbij men uitlegt dat de rekenkracht van quantum huidige encryptie binnen een mum van tijd zou kunnen kraken. Verder wil de VVD “vijandelijke digitale apparatuur” weren, zoals douanescanners en camera’s op belangrijke locaties.

Tip: Verkiezingen 2023: D66 stimuleert start-ups en beteugelt Big Tech

Om bedrijven weerbaar te maken tegen cyberaanvallen, pleit de VVD voor structurele oefeningen hierop. Het testen van de digitale beveiliging moet het bedrijfsleven via de overheid kunnen doen door middel van een “cyberweerbaarheidsscan”.

Daarnaast tracht de partij de “online voedingsbodem” van criminaliteit tegen te gaan. Dit betreft niet alleen het gedrag van criminelen op platformen zelf, maar ook de functionaliteit van social media. “We leggen die algoritmen aan banden, die op socialemediaplatformen voorrang geven aan extremistische en polariserende content om de razendsnelle online verspreiding van haat, extremisme en verdeeldheid in onze fysieke wereld tegen te gaan en onze democratische rechtsstaat beter te beschermen.”

De invloed op privacy is onmiskenbaar, blijkt uit het verkiezingsprogramma. “Wanneer privacywetgeving in de weg staat bij het verbeteren van de veiligheid van burgers, moeten we dat oplossen. De mogelijkheden voor publieke organisaties (zoals sociaal domein, zorg en veiligheid bij gemeenten), private partijen en samenwerkingsverbanden om onderling relevante informatie uit te wisselen om georganiseerde criminaliteit tegen te gaan of fraude te voorkomen worden verbeterd.” Privacy zou eveneens niet als struikelblok moeten gelden om data van daders tussen zorg- en veiligheidsdiensten uit te kunnen wisselen, “omdat deze personen vaak niet alleen straf, maar ook zorg nodig hebben.”

Het gevaar van digitale oplichting, met name “vriend-in-noodfraude, phishing en spoofing” wordt extra belicht door de VVD. De bescherming van kinderen staat daarnaast centraal, met plannen voor lessen gericht op de omgang met AI en digitale oplichting. Overigens gaan de VVD-plannen over het onderwijzen van kinderen over de digitale wereld niet alleen over veiligheid: digitale vaardigheden in het algemeen stipt men aan als focaal punt om meer aandacht te schenken. Dit alles vat de partij samen onder de noemer “digitale geletterdheid”. Digitale middelen zouden volgens de VVD ook meer ingezet moeten worden, met als doel een “digitale school voor kinderen die niet naar een fysieke school kunnen”.

Nationale cloud, digitale infrastructuur

Een opvallend plan uit het verkiezingsprogramma is dat van een “nationale cloud op Nederlandse bodem onder Nederlandse jurisdictie”, waar de overheid defensiedata goed zou kunnen waarborgen. “Een zoveel mogelijk Nederlandse publiek-private crypto-organisatie is hiervoor belangrijk,” aldus de VVD. Met andere woorden: zo min mogelijk buitenlandse invloed, ook niet vanuit het bedrijfsleven.

Daarnaast zou de digitale infrastructuur meer aandacht verdienen, onder meer door Nederland als “internet- en dataknooppunt van Europa” te versterken. En ook zet de VVD zich in “voor een Europees datacenterbeleid”, met afspraken die de EU als supranationaal orgaan vastlegt. Dat dit niet alleen ter bescherming van burgers, bedrijven en de overheid is, blijkt uit het feit dat de partij wil dat Nederland “digitaal voorop” blijft. Dit is onder meer te bereiken door elke Nederlander te voorzien van glasvezel en de uitrol van 5G en ontwikkeling van 6G aan te jagen, denkt de partij. Regionale innovatie omtrent onder andere “chips, fotonica, quantum, biotechnologie” wil de VVD stimuleren.

Zorg

Over de digitalisering van de zorg heeft de VVD het volgende te zeggen: “Digitale zorgdiensten en technologie die de zorg beter inrichten, kwaliteit van leven verbeteren of werk uit handen nemen maken we definitief onderdeel van de zorgverlening”. Een belangrijke doelstelling van de partij is het verkorten van wachttijden, mede dankzij een “groter aanbod van digitale ggz-zorg” en verbeterde digitale vaardigheden van senioren.

Kortom: de VVD benadrukt de digitale weerbaarheid van Nederland dus op veel fronten. Een actieve overheid met krachtige inlichtingendiensten en een beter digitaal geletterd Nederland lijken hiervoor het fundament. Daarbij wil men verder kijken dan de huidige wetgeving toestaat als het gaat om privacy, ook binnen de zorgsector. De invloed van het buitenland hoopt de partij duidelijk te stremmen, dat wederom vooral vanuit een bepleiting voor meer veiligheid voortkomt.