6min

Gisteren heeft de Europese Commissie een voorstel gepresenteerd om één grote Europese digitale markt te creëren. Dat moet ervoor zorgen dat we als Europa competitief blijven ten opzichten van bijvoorbeeld de Verenigde Staten maar ook veel grote Aziatische landen. Startups moeten vaker voor Europa kiezen, aldus de Europese politici. Het feit is echter dat Europa in veel gevallen nu al minder interessant is dan deze landen en het is dan ook zaak om vaart te maken met de uitvoering van de plannen. De doelstelling is eind 2016 één Europese digitale markt te hebben. Voor Europese begrippen is dat een razendsnelle uitvoering en hoewel ik van mening ben dat dat een hele goede zaak zou zijn, denk ik ook dat het totaal niet realistisch is. Ik denk dat we eerder een mens op mars zetten dan een echte Europese digitale markt hebben. Ik voorspel dat de lidstaten het proces extreem gaan vertragen, de voorstellen gaan decimeren tot er vrijwel niets van over blijft en dat we blij mogen zijn als we in 2020 iets hebben wat lijkt op de plannen die nu zijn gepresenteerd.

Eerder een mens op mars dan een echte Europese digitale markt

Het zal voor onze vaste lezers geen geheim zijn dat ik regelmatig kritiek heb op de politiek waar het aankomt op ICT, ik heb simpelweg weinig vertrouwen omdat er veel te weinig ICT-bekwame politici zijn. In Europa lijkt door de lidstaten de tactiek te worden gehanteerd om zo min mogelijk te veranderen op het gebied van digitale regelgeving, dit terwijl de Europese Commissie soms wel degelijk de ambitie toont om zaken te veranderen. Digitale veranderingen langs de 28 lidstaten loodsen blijkt een haast onmogelijke klus te zijn.

Een goed voorbeeld hiervan hebben we afgelopen jaar gezien, toen hebben de Europese Commissie en het Europees Parlement geprobeerd om netneutraliteit Europees in te voeren en de roamingkosten af te schaffen per 15 december 2015. Dit proces loopt overigens nog steeds maar zoals het er nu naar uit ziet komt er netneutraliteit met zoveel uitzonderingen dat eigenlijk alles blijft zoals het is, behalve voor Nederland, wij moeten onze huidige wetgeving omtrent netneutraliteit intrekken en extreem versoepelen. Wat betreft de roamingkosten, die worden de komende jaren nog niet afgeschaft, waarschijnlijk krijgen we 5 hele MB’s per dag zonder extra kosten als we in een andere lidstaat zijn. Dat komt neer op één keer Facebook openen en hopen dat je die dag niet teveel e-mails en appjes met bijlages ontvangt. De meeste Europese politici hebben echt geen flauw benul hoeveel 5MB per dag is, maar het klinkt voor hun vast als een goede compromis. Daarnaast helpt het ook niet mee dat telecomproviders lobby’en om roaming vooral niet af te schaffen, want dan verliezen ze hun melkkoe, ze dreigen dan ook de prijzen van abonnementen te verhogen als roaming wordt afgeschaft.

Gebrek aan ICT-kennis bij politici

Grote vraag is hoe het komt dat Europa digitaal achter de feiten aan loopt en de aanpassingen in regelgeving zolang op zich laten wachten. In mijn optiek is het gebrek aan ICT-kennis bij politici en het feit dat ICT gewoon niet belangrijk genoeg is in de politiek, misschien speelt leeftijd van politici daarbij ook nog een rol, dat is echter moeilijk te beoordelen. De digitale markt verandert echt ontzettend snel, elke vijf jaar ziet de digitale markt en de ICT er compleet anders uit. Dat vraagt ook om politici met verstand van zaken en niet om politici die het erbij doen en net weten hoe ze een computer moeten opstarten. Zo zitten we nu met een Duitse Eurocommissaris voor de digitale markt opgescheept die in eigen land digibeet wordt genoemd, dat schiet lekker op.

Waarschijnlijk komt het erop neer dat straks de ministers van economische zaken van elke lidstaat gaan beslissen of er wel of geen Europese digitale markt komt en tegen welke voorwaarden. Deze ministers hebben in vrijwel alle gevallen te weinig kennis van ICT, doen ICT erbij in hun takenpakket, hebben waarschijnlijk ook weinig interesse in ICT, maar nemen wel de beslissing en nemen ook alle nationale belangen mee in hun beslissing.

Zo moeten ze het bijvoorbeeld eens worden over het gelijktrekken van het consumentenrecht in alle landen, zorgen dat bedrijven als Netflix en Spotify eenvoudiger licenties kunnen verkrijgen om content te verspreiden in Europa. Het echt openbreken van de telecommarkt zodat de providers voortaan ook diensten in andere Europese lidstaten kunnen aanbieden, via de bestaande netwerken van providers in andere lidstaten. Of wat te denken van een Europese copyrightwetgeving, in Spanje hebben ze wetgeving gemaakt om Google te dwingen uitgevers te betalen voor het tonen van de eerste 200 tekens van een nieuwsartikel in Google News. Google besloot daarop de stekker te trekken uit Google News in Spanje met als gevolg dat de uitgevers weer gingen klagen dat ze veel minder bezoekers kregen. In Nederland is dat ondenkbaar, zo blijkt maar dat er heel anders wordt gedacht over heel veel digitale zaken. Dit komt in veel gevallen door een gebrek aan ICT-kennis omdat ze de grote lijnen niet kunnen zien.

Dan zijn er ook nog bedrijven als telecomproviders, internetproviders, platenmaatschappijen en de filmindustrie, hoe denken zij over één Europese digitale markt. Ik betwijfel of ze er allemaal wel warm voor lopen, in veel gevallen betekent het minder winst of meer concurrentie. Er zullen ongetwijfeld bedrijven gaan lobby’en om de Europese digitale markt zolang mogelijk tegen te houden. Ze hoeven maar een paar ministers te overtuigen om de hele boel langdurig te rekken.

Dan is er nog een ander probleem en dat is dat veel politici in Europa niet echt Europees denken, maar altijd eerst aan hun eigen land en eigen economie. Dat werkt in een digitale markt averechts, zeker omdat de concurrentie online met de Verenigde Staten en andere niet Europese landen veel directer is. Zo bleek de Duitse Eurocommissaris Oettinger tegen netneutraliteit te zijn want dat zou schadelijk zijn voor de autoindustrie, het zou dan zomaar kunnen dat zelfrijdende auto’s daardoor niet snel kunnen communiceren met elkaar om een ongeluk te voorkomen omdat iemand anders op YouTube een video zit te kijken. Hij vergeleek netneutraliteit ook met de Taliban, daar ga ik echter geen woorden aan vuil maken. Het is te hopen dat dit te wijten is aan de gebrekkige kennis van Oettinger en niet aan een slechte lobby. Maar welk Europees land heeft ook alweer een grote autoindustrie? Of wat te denken van Frankrijk, die hebben protectionisme volgens mij uitgevonden, nu willen ze weer een belasting op internetverkeer invoeren voor bedrijven die niet uit Frankrijk komen.

Elke vijf jaar ziet de digitale markt er compleet anders uit

Het zou goed zijn voor Europa als er zo snel mogelijk een open en volledige Europese digitale markt komt, ik ben er in elk geval voorstander van maar zoals gezegd acht ik de kans klein. Door het gebrek aan kennis, de lobby’s en de eigen nationale belangen zullen veel lidstaten hun eigen voorstellen gaan indienen en die zullen zeer uiteen lopen, de vraag is of er een compromis van te maken valt en hoeveel er dan over blijft van één volledige Europese digitale markt. Als het jaren gaat duren heeft Europa een probleem want zoals eerder gemeld ziet de digitale markt er elke vijf jaar compleet anders uit en in 2020 zijn de Verenigde Staten en de Aziatische landen alweer tien stappen verder. Ik acht de kans groot dat Europa dan nog niet veel is opgeschoten.

"Er moeten meer Europese techgiganten komen, een Europese Google", is een uitspraak die je in Europa nog weleens hoort. Hoewel het natuurlijk prachtig klinkt is het niet realistisch zolang we geen Europese digitale markt hebben. Dus de boodschap voor alle politici die dat denken of ook weleens willen roepen, regel eerst die Europese digitale markt maar, dan praten we verder, want zolang bedrijven in Europa nog langs 28 loketten moeten om wat geregeld te krijgen, is de Verenigde Staten met één lokel simpelweg interessanter, zeker voor startups.

Waar blijven de ministeries voor ICT?

De oplossing voor de ICT-problemen in Europa en het creëren van één Europese digitale markt ligt in mijn optiek in de basis. Elk lidstaat zou verplicht moeten worden om een minister voor ICT aan te stellen met bijbehorend ministerie die ook nog eens vakbekwaam zijn. Dus iemand met verstand van ICT en niet zoals in Europa een digibeet, of zoals we in Nederland zaten opgescheept met Ivo Opstelten als ICT-verantwoordelijke. Het zal ook helpen om niet langer miljarden euro’s te verbranden aan onrendabele ICT-projecten zoals we in Nederland doen. Het schijnt echt te helpen als je mensen met verstand van zaken beslissingen laat nemen…