Nederlandse onderzoekers op het gebied van AI maken zich steeds meer zorgen over hun onafhankelijkheid. Het Nederlandse AI-onderzoek wordt nog te veel gesponsord door grote bedrijven, zo stelt het overkoepelende nationale AI-onderzoekscentrum ICAI in gesprek met het Financieele Dagblad (FD). Meer overheidsinvesteringen zijn daarom wenselijk.
Nederland is hard op weg de achterstand op het gebied van wetenschappelijk AI-onderzoek in te lopen op Europese landen als Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. De komende jaren gaat het aantal promovendi aan de Nederlandse universiteiten op het gebied van AI verdubbelen.
Veel van deze nieuwe promotieplekken worden gefinancierd door Nederlandse en buitenlandse grote bedrijven in speciaal daarvoor opgerichte ‘labs’. Denk hierbij aan Philips, DSM, Siemens Healthineers, Qualcomm en General Electric Healthcare. Dit extern zoeken naar financieringsmogelijkheden wordt vanuit de Nederlandse overheid flink gestimuleerd en was bovendien noodzakelijk omdat de overheid te weinig in dit onderzoek investeerde. Dit in tegenstelling tot de andere genoemde Europese landen waarbij juist de overheid zelf flink in AI-onderzoek investeert.
In gesprek met het FD geeft het coördinerende ICAI-instituut in Amsterdam aan dat deze investeringen uit het bedrijfsleven zeer welkom zijn en worden uitgebreid. De komende tijd worden 25 hoogleraren en docenten aangesteld in het sponsorproject Kickstart-AI van vijf grote bedrijven (Ahold Delhaize, KLM, Philips, ING en NS).
Zorgen rondom onafhankelijkheid
Dit is natuurlijk goed nieuws, maar er is ook een keerzijde, zo geeft ICAI aan. Doordat in Nederland AI-onderzoekers van de financiering door grote bedrijven afhankelijk zijn, vragen zij zich af hoe onafhankelijk hun onderzoek is. Steeds vaker vragen zij zich af hoe zij hun onafhankelijkheid kunnen bewaren, terwijl met de sponsors is afgesproken dat het onderzoek wel voor deze geldschieters relevant moet zijn. Dan kan het bijvoorbeeld gebeuren dat een sponsor al tevreden is met een bepaald resultaat, terwijl de wetenschappers nog willen doorzoeken.
Het ICAI geeft, bij monde van directeur en hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam Maarten de Rijke, een voorbeeld over algoritmes die aanbevelingen doen aan klanten. Deze algoritmes worden onder meer ontwikkeld in samenwerking met supermarktketen Ahold Delhaize. “Voor de internationale supermarktgigant kan het genoeg zijn als een aanbeveling werkt, maar de onderzoeker wil misschien weten of het algoritme ook onder andere omstandigheden een goede aanbeveling doet. Een probleem met AI is nog te vaak dat een experiment niet herhaalbaar blijkt, als we andere data gebruiken.”
Het onderzoek moet volgens het ACAI wel kunnen worden bijgesteld en daarvoor moet altijd met sponsors worden overlegd. Een zeer administratief en tijdrovend proces. Over publicatie van onderzoeksgegevens bestaan trouwens geen zorgen, die zijn altijd openbaar
Meer steun gewenst
Meer steun voor AI-onderzoek door de overheid is daarom gewenst. Niet alleen voor behoud van onafhankelijkheid, maar ook voor het financieren van het hele ecosysteem rondom het wetenschappelijk onderzoek. Van het aanstellen van voldoende promovendi tot zaken als huisvesting.
Inmiddels is wel al een eerste resultaat behaald voor meer overheidsfinanciering. Een nationale AI-coalitie heeft voor cofinanciering van onderzoeksprojecten met de overheid inmiddels 276 miljoen euro losgepeuterd uit het Nationaal Groeifonds.
1 dag geleden
