4min

Het kabinet-Balkenende wil het downloaden van auteursrechtelijk beschermd materiaal strafbaar stellen. Nu is dat, voor bepaald materiaal, nog toegestaan. Volgens tegenstanders maakt het zogenoemde downloadverbod ‘miljoenen mensen crimineel’.

In oktober dit jaar maakte het kabinet-Balkenende bekend, dat het een andere weg in wil slaan met de bestaande thuiskopieheffing op cd’s en dvd’s. Deze zou gaan verdwijnen en daarvoor in de plaats zou er een regeling komen die het downloaden van films en muziek van onmiskenbaar illegale bron verbiedt. Volgens het ministerie van Justitie zou de nieuwe regeling echter niet bedoeld zijn ‘om individuele internetgebruikers het leven zuur te maken’.

In een opiniestuk in NRC Next en op DeJaap.nl schrijven onder anderen ict-jurist Arnoud Engelfriet en weblogger Bert Brussen hoe zij denken over het verbod. Ook internetexpert Danny Mekic’, columnist Sywert van Lienden en blogger Huub Bellemakers schreven mee aan het artikel. De vijf auteurs stellen dat een dergelijk verbod in één keer miljoenen burgers zal criminaliseren. "Alle downloaders zijn schuldig", zo schrijven zij. "Ook als dat downloaden geen opzet was."

Thuiskopieregeling
Volgens hen zorgt de nieuwe koers van het kabinet ervoor, dat de bestaande thuiskopieregeling zal verdwijnen. Deze regeling bepaalt sinds begin jaren negentig dat men in Nederland voor eigen gebruik (in huiselijke kring) muziek mag kopiëren en dupliceren. In Nederland is het uploaden van beschermd materiaal wél verboden, maar het downloaden van films en muziek niet. Voor software geldt, dat zowel het uploaden als downloaden verboden is.

Juist deze thuiskopieregeling, die de afgelopen jaren al vaker onder vuur kwam te liggen, heeft voor veel rust gezorgd. Daarnaast bestaat er een compensatie voor artiesten of componisten die menen inkomsten te zijn misgelopen door het thuiskopiëren. In de Auteurswet wordt bepaald dat de producent van lege cd’s of dvd’s een vergoeding voor het auteursrechtelijk beschermde werk moet betalen. Deze vergoeding wordt doorberekend aan de consument in de vorm van een heffing op cd’s en dvd’s.

Handhaving
Volgens de auteurs is het verbod ook alleen te handhaven als de eindgebruiker, de downloadende consument, ‘intensief in de gaten wordt gehouden’. Zij denken dat hiervoor wellicht het internetverkeer gefilterd moet worden of dat de internetgebruiker alleen nog met vooraf gekregen toestemming kan downloaden, zoals nu al in Australië het geval is. Auteursrechtenorganisatie Brein, die deze controletaak op zich mag nemen, zou daarvoor alle downloadactiviteiten moeten volgen, zo stellen zij.

De vijf maken zich dan ook ernstig zorgen over de inbreuk op privacy die een dergelijk downloadverbod, en de handhaving daarvan, tot gevolg zal hebben."Het is onheilspellend om te bedenken hoe dit ongetwijfeld gepaard zal gaan met een forse inbreuk op de waarborgen voor privacy — iets wat technologiediscussie sowieso vaak al te makkelijk worden vergeten."

Advies
Het advies voor een downloadverbod kwam van de Commissie-Gerkens (bestaande uit Tweede Kamerleden van CDA, PvdA, SP en VVD). Zij adviseerden het kabinet om tot een downloadverbod over te gaan als er voldoende ‘legale alternatieven’ zijn voor het downloaden van films en muziek. Volgens de vijf auteurs is juist dat een van de knelpunten. "Met het legale online aanbod van vooral films is het bitter slecht gesteld op het internet: het aanbod is schraal, zeer beperkt of naar verhouding te duur", zo schrijven zij.

Zij verwijten de entertainmentindustrie dan ook hun passieve houding. "Met een downloadverbod wordt die industrie, die innovatie in online muziek en films op geen enkele manier heeft gestimuleerd, juist beloond voor het jarenlang negeren van van de vraag van de consument." Ook vinden zij het een kwalijke zaak dat ‘commercieel aantrekkelijke downloadconcepten’ zoals Mininova en Napster niet door de entertainmentindustrie worden omarmd, maar juist via de juridische weg uit de lucht worden gehaald.

Frankrijk & Engeland
Het voorgestelde verbod staat niet op zichzelf. Ook in Frankrijk waren er plannen om het downloaden van auteursrechtelijk beschermde muziek en films strafbaar te stellen. In het Franse Parlement was een meerderheid tegen het voorstel, waardoor het niet werd aangenomen. Het wetsvoorstel leidde begin dit jaar tot een hoop commotie, omdat het voorstel een harde aanpak van overtreders mogelijk maakte. Downloaders konden na twee waarschuwingen zelfs van het internet afgesloten worden.

Recenter nog, in Engeland, kwam de Britse minister van Binnenlandse Zaken Peter Mandelson, met een voorstel die nog draconischer maatregelen tegen piraterij mogelijk zou moeten maken. De bewindsman pleitte eveneens voor zware straffen, zelfs met de mogelijkheid tot een celstraf. Ook hij wilde overtreders na drie overtreden van het internet afsluiten. Daarnaast wilde hij rechten overhevelen naar rechthebbenden en hen de mogelijkheid geven om, zonder tussenkomst van een rechter, gegevens over overtreders bij internetproviders op te kunnen vragen.

GroenLinks
GroenLinks is een van de weinige oppositiepartijen die tegen het verbod is. Tweede Kamerlid Naïma Azough schrijft op Twitter: "Na war on drugs, nu war on downloads? NO WAY VVD!" Zij is dan ook blij met het opiniestuk van de vijf auteurs. Afgelopen week zou er in de Tweede Kamer gedebatteerd worden over de auteursrechten, maar dit debat is voorlopig uitgesteld.

Brein
Brein-directeur Tim Kuik kwam vanochtend eveneens met een reactie op het opiniestuk. Volgens hem hebben legale diensten het moeilijk door illegale webdiensten als FTD. Brein voert sinds begin dit jaar een felle strijd tegen het Nederlandse platform, dat het zogenaamde ‘spotten’ van downloads op usenet/nieuwsgroepen mogelijk maakt. "Die faciliteren illegaal aanbod en proberen zich te verschuilen achter gekunstelde juridische argumenten", aldus Kuik.

Kuik is van mening dat de privacy door een dergelijk verbod niet in gevaar komt. "Je moet bij de handhaving rekening houden met privacy en vrijheid van informatie. Daar kun je goede afspraken over maken." Ook ziet Brein de noodzaak van een verbod vooral in de aanpak van het illegale aanbod. "Sommige sites zijn structureel met illegale content bezig maar beweren serieus dat zij zijn toegestaan omdat downloaden van illegale content is toegestaan. Dat moet natuurlijk ondubbelzinnig verboden zijn. Een downloadverbod helpt om dit opzettelijk wangedrag van sites te stoppen," aldus Kuik.