Ondanks kritiek van de Autoriteit Persoonsgegevens stelt het kabinet voor om de transactiegegevens van burgers en bedrijven op schaal te monitoren. Niet alle Nederlandse banken zijn enthousiast, zo blijkt uit een rondvraag van De Telegraaf.
De ‘Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme’ verplicht Nederlandse banken om zakelijke transacties te monitoren op signalen van financiële criminaliteit. In 2020 startte vijf Nederlandse banken een samenwerkingsverband om aan de verplichting te voldoen. De samenwerking heet TMNL, kort voor Transactie Monitoring Nederland. Deelnemende banken sturen hun transactiegegevens naar een gezamenlijk monitoringsysteem tegen financiële criminaliteit.
De wet is op dit moment beperkt tot zakelijke transacties. Daar wil het kabinet verandering in brengen. Afgelopen oktober diende minister Sigrid Kaag (Financiën) een voorstel in om de wet uit te breiden naar alle transacties van 100 euro of meer, waaronder betalingen van particulieren. Het plan stuitte op kritiek van de Autoriteit Persoonsgegevens. De toezichthouder beschouwt het wetsvoorstel als een sleepnet. Banken en overheidsinstellingen zouden de betaalgegevens van burgers op schaal kunnen surveilleren.
De Telegraaf meldt dat het wetsvoorstel onlangs is aangepast. In de nieuwe versie stelt het kabinet voor dat transactiegegevens gepseudonimiseerd worden opgestuurd naar het systeem van TMNL. Zo weet de monitoringtechnologie aanvankelijk niet wie er bij een transactie betrokken is. Volgens het kabinet wordt de identiteit van een betrokkene pas achterhaald wanneer TMNL signalen van financiële criminaliteit ontdekt. De verantwoordelijke bank krijgt een seintje en kan besluiten om naar de politie te stappen of een onderzoek in te stellen.
Niet verplicht
Banken zijn niet verplicht om deel te nemen aan TMNL. Elke bank heeft het recht om eigen controles uit te voeren. Dat geldt zowel onder de huidige wet als het wetsvoorstel. Desalniettemin verwacht De Nederlandsche Bank (DNB) dat veel banken voor TMNL zullen kiezen als het wetsvoorstel wordt aangenomen. Het wetsvoorstel maakt het mogelijk om controles uit te besteden. “Dat kan op langere termijn goedkoper en effectiever zijn”, vertelde een DNB-woordvoerder tegen De Telegraaf.
Bunq liet weten dat het niet van plan is om mee te doen. “Voor zover ik weet zijn we nooit gevraagd”, vertelde CEO Ali Niknam. “Wij gebruiken al kunstmatige intelligentie bij het monitoren van transacties en lopen voor op systemen van andere banken. Het is nog even aankijken of een samenwerking met TMNL dat zou verbeteren.”
Van Lanschot Kempen is op dit moment geen lid van TMNL, maar dat kan met het wetsvoorstel veranderen. “We ondersteunen de aanpak van TMNL en volgen de ontwikkelingen op de voet”, vertelde een woordvoerder tegen de Telegraaf. “Wij hebben hierover ook regelmatig contact met hen. In het komende jaar gaan wij samen met TMNL de mogelijkheden van deelname verkennen.” Knab en Revolut onderzoeken de mogelijkheden van een deelname. De banken hebben nog geen beslissing bevestigd.
Tip: AP waarschuwt tegen wetsvoorstel centrale opslag banktransacties
10 uur geleden
