4min

De nieuwste generatie van IBM’s mainframe belooft weer een stevige sprong vooruit te maken. Naast een AI accelerator is er ook aandacht voor beveiliging tegen aanvallen uitgevoerd met behulp van quantum computing.

Mainframes hebben nog altijd hun plaats in de markt. En dat blijft ook nog wel een tijd zo als het aan IBM ligt. IBM introduceert niet enorm vaak een nieuwe generatie, maar als het dit wel doet, zit er altijd wel weer iets radicaal nieuws in. We herinneren ons nog de introductie van de z14 in 2017. Dat was echt een grote sprong voorwaarts, met een chip waar een encryptie-accelerator op was geïntegreerd. De opvolger, de z15, was eveneens een groot succes, horen we tijdens een briefing met IBM over de introductie van de z16. Men spreekt van een ongekend momentum voor de z16.

Telum-processor met AI-accelerator

De aankondiging van vandaag lijkt minstens zo groot te zijn als die van de z14. Op de Telum-processor in de z16 zit namelijk wederom een accelerator, maar dan nu voor AI-inferencing. IBM belooft dat dit realtime AI toevoegt aan workloads die op een dergelijk mainframe gedaan worden. Dit zonder impact op SLA’s. Met andere woorden, de pure prestaties blijven hetzelfde, dus de banken en dergelijke kunnen exact dezelfde latency verwachten, maar dan nu met de AI-mogelijkheden daarbovenop.

Met AI-inferencing is het vanaf de z16 mogelijk voor met name financiële instellingen om transacties nog sneller en vooral ook nog effectiever af te handelen. Voor de duidelijkheid, inferencing houdt in het geval van een AI in dat deze uitkomsten afleidt uit data die op dat moment van zichzelf nog niets zegt. De IBM z16 kan dankzij de nieuwe Telum-chip met AI-inferencing nu tot 300 miljard van deze inferentieverzoeken per dag afhandelen. De latency bij het afhandelen is nooit hoger dan 1 milliseconde, claimt IBM.

Voorbeelden van gevallen waarin AI-inferencing kan helpen zijn het versnellen van het afsluiten van leningen en het bepalen van welke transacties (bijvoorbeeld op beurzen) er hoge risico’s met zich meedragen.

De Telum-chip die in de IBM z16 zit. Deze 7nm-chip beschikt over 22 miljard transistors en 32 MB cache per core.

IBM z16 is quantum-safe

IBM is een belangrijke speler als het gaat om de ontwikkeling van quantum computing, daarmee zeggen we niets nieuws. Aan de ontwikkeling van dat nieuwe type computer kleeft echter ook een wat minder fraaie consequentie. Cybercriminelen gaan hier ook gebruik van maken. Met een quantumcomputer breekt er ook meteen een compleet nieuw tijdperk aan op het gebied van cryptografie, waarmee systemen beveiligd worden.

Veel traditionele cryptografiemethodes kunnen eenvoudig worden doorbroken door quantum-gebaseerde aanvallen. Denk hierbij aan zaken zoals het uitwisselen van keys en digitale signatures. Met andere woorden, de wiskundige problemen die veel van deze methodes gebruikt, lost een quantumcomputer eenvoudig op. Al met al wordt het aanvalsoppervlak van systemen en organisaties met quantum computing een stuk groter, horen we van Anne Dames, Distinguished Engineer, Cryptographic Technology Development Systems bij IBM.

De IBM z16 moet dit probleem te lijf gaan. Dit is mogelijk dankzij de cryptografie die het gebruikt. Deze maakt gebruik van zogeheten lattice-based cryptografie. De wiskundige probleemstellingen die je hiermee kunt creëren, kunnen ook quantumcomputers niet oplossen, is het idee. Hoe het precies werkt zouden we eens aan een expert moeten vragen. Op dit moment is het belangrijk om te melden dat lattice-based cryptografie gezien wordt als geschikt voor de wereld van quantum computing. En de IBM z16 maakt gebruik van deze cryptografie. Vandaar de claim van het bedrijf dat de z16 quantum-safe is.

Mainframes worden alleen maar relevanter

We zeiden het hierboven al even, er zit nog voldoende muziek in mainframes als we IBM moeten geloven. Sterker nog, met name de toevoeging van realtime AI-inferencing aan de Telum-chip zal mainframes nog verder richting het hart van de wereldwijde handel opstuwen, vertelt Ross Mauri, GM zSystems bij IBM, tijdens de sessie die we bijwoonden. Wat IBM volgens hem in feite gedaan heeft, is een AI-ecosysteem bovenop Telum bouwen. Hiermee kunnen ontwikkelaars AI veel beter in bestaande applicaties opnemen. Dat hoeven overigens geen hypermoderne applicaties te zijn, voegt Elpida Tzortzatos, IBM Fellow en de CTO voor z/OS verantwoordelijk voor IBM Z AI Strategy, toe. Ook applicaties die je bijvoorbeeld in COBOL hebt ontwikkeld, kunnen er gebruik van maken. De optimalisaties zijn door IBM gedaan in de onderliggende delen van de stack, die door de Telum-chip aangeboden worden.

Tot slot gaat het tijdens de sessie ook nog even over de bredere implicaties van de introductie van het IBM z16-mainframe. Je kunt dit namelijk ook zien als een voorbeeld van het belang dat IBM hecht aan open source. Op het eerste gezicht lijkt het wellicht alsof de nieuwe z16 met de Telum-chip een soort lock-in creëert voor AI-workloads in combinatie met transactionele processen. Als je er puur vanuit het hardwareperspectief naar kijkt is dat wellicht ook zo. Maar het gaat onder de streep om de software. Op dat punt is IBM stellig en geeft het aan dat je met de z16 niet minder application portability krijgt. Je krijgt er alleen maar meer van, is het idee. Je kunt gebruiken wat je wilt op het gebied van software, tot aan bijvoorbeeld Tensorflow aan toe. De optimalisaties zijn in de onderliggende onderdelen van de stack gedaan.

Klaar voor de toekomst

Al met al is de introductie van de IBM z16 er weer eentje om te onthouden. Of de adoptie van mainframes hiermee ook weer een stevige boost, moeten we afwachten. Als de z16 kan leveren wat het belooft, dan voegt het veel prestaties en mogelijkheden toe aan het mainframe en de applicaties die je erop wilt laten draaien. De realtime AI-inferencing in combinatie met de quantum-safe kenmerken zorgen er in ieder geval voor dat het mainframe klaar is voor de toekomst.