5min

De grootste Europese softwareleverancier, SAP, staat onder druk. In een tijdsbestek van nog geen twaalf maanden verwierf activistische belegger Elliott Management een belang van 1,2 miljard euro, verschillende topbestuurders verlieten het bedrijf en er is een herstructureringsplan om bijna een miljard euro te besparen. Recentste ontwikkeling is het vertrek van CEO Bill McDermott, nadat CTO Björn Goerke eerder dit jaar weg ging. Wat is er aan de hand bij de Duitse ERP-reus die lange tijd weinig te vrezen had?

Elliott Management staat over het algemeen bekend als een investeerder die na het verwerven van aandelen voor onrust en stress binnen techbedrijven zorgt. De investeringsmaatschappij komt vaak met stevige eisen na het verkrijgen van een belang. In het verleden wilde het bij IT-leveranciers bijvoorbeeld wijzigingen aan de top zien.

Officieel is Elliott Management sinds april binnen bij SAP, door ongeveer één procent van de SAP-aandelen op te kopen. De gesprekken tussen beide partijen liep echter al langer. In de wandelgangen hoor je dan ook wel eens dat Elliott Management van invloed is op de recente ontwikkelingen, maar dat hebben we SAP zelf tot op heden niet horen bevestigen. Nu McDermott stopt – hij vindt het na tien jaar het juiste moment om te stoppen – wordt wederom gespeculeerd over de invloed van de aandeelhouder. Het vertrek van McDermott was voor velen immers een verrassing.

De softwarereus praat zelf dus zelden negatief over de rol van Elliott Management bij het verlies van de topbestuurders. McDermott kwam in gesprek met CNBC naar aanleiding van zijn vertrek dan ook met een statement rondom de activistische belegger. “Elliott Management is een uitstekende investeerder en adviseur. We hebben veel uitstekende investeerders en adviseurs, en Elliott is totaal positief. Ik heb erg genoten van al ons werk samen. Dat is misschien tegenstrijdig met ervaring van sommige mensen, maar het is mijn ervaring”, aldus de voormalig SAP-CEO. Ook tijdens ons bezoek aan de jaarlijkse conferentie Sapphire, toen Elliott Management net bij SAP binnen was, sprak McDermott over een fantastische investeerder.

Wie is Elliott Management en waarom staat het bekend als een lastige investeerder?

Dat McDermott bij zijn verklaring over tegenstrijdigheid begint, zegt wat over het imago van Elliott Management. De aandeelhouder is populair onder beleggers, vanwege het feit dat het de aandelenkoers vaak omhoog drijft, maar IT-leveranciers zien Elliott Management vaak niet als de ideale investeerder. Dit vanwege de beroering waarvoor het zorgt, soms zelfs door middel van rechtszaken. De investeringsmaatschappij gaat eigenlijk pas met een IT-bedrijf in zee wanneer het denkt dat het IT-bedrijf ondermaats presteert of de aandeelwaarde niet op het niveau is dat het zou kunnen zijn.

Concreet investeert Elliott Management in SAP omdat het denkt dat de aandeelwaarde ten opzichte van de omzetgroei ondergewaardeerd is. De investering van 1,2 miljard moet de basis vormen voor “substantiële waarde realisatie”, stelde Elliott Management eerder. SAP denkt in 2023 een winstgevendheid te realiseren van 5 procent, iets waar Elliott Management zich bij aansluit. Bij de aandeelhouder is er hoop op een winst per aandeel (EPS) van 8,50 euro in 2023. Recente cijfers, bijvoorbeeld van juni eerder dit jaar, tonen een EPS van bijna 3 dollar. Het target van 8,50 euro zal waarschijnlijk ondersteund worden door aandelen terug te kopen, McDermott heeft wel eens gezegd dat SAP dit wil gaan doen.

Naast deze doelen heeft Elliott Management een verklaring afgegeven over verdere stappen voor SAP. Hierin spreekt het over een ‘comprehensive review’ (uitgebreide beoordeling) van de Duitse softwarereus, alsmede het opzetten van een Special Executive Board Committee. Dit om toezicht te houden op de geformuleerde doelen, zodat de winstgevendheid ook echt zal toenemen.

Herstructureringsplan luidde roerige periode in

De signalen over forse veranderingen bij SAP doken overigens al op voordat Elliott Management officieel investeerde. Begin dit jaar kondigde de softwareleverancier namelijk een herstructureringsplan aan, zodat het personeelsbestand herzien wordt. Vanwege deze herstructurering vertrekken zo’n 4.400 medewerkers. Uiteraard zullen verschillende werknemers een andere functie gaan vervullen en krijgen sommige werknemers een vervroegd pensioen aangeboden. Tegelijkertijd denkt men dat het personeelsbestand dit jaar groeit, van 96.500 naar 100.000 medewerkers. Er komt dus ook nieuw personeel bij.

Het plan volgde kort op de financiële resultaten van 2018, toen er signalen opdoken van wat vertraging in de cloud-business. Met de herstructurering hoopt SAP vooral op de lange termijn honderden miljoenen (bijna een miljard euro) te besparen, al zal dit jaar het één en ander merkbaar moeten zijn.

Ook op bestuurlijk vlak zijn veranderingen zichtbaar

Weinigen hadden voorzien dat nog geen twaalf maanden later bijna de complete top anders ingevuld zou zijn. Een van de zwaarste verliezen is toch wel CTO Björn Goerke, wie al meer dan 20 jaar aan het bedrijf verbonden was. Zeker gezien de verschuiving van SAP op softwarevlak, is het jammer om te zien dat degene die de technologische lijnen uittekent weg is. Het Duitse bedrijf verschuift steeds meer van traditionele enterprise software (zoals ERP), naar een leverancier die heel veel Software as a Service vanuit de cloud aanbiedt.

Een andere belangrijke bestuurder op technologisch vlak, Robert Enslin, vertrok even later. Hij stond aan het hoofd van de cloud business, waaronder belangrijke SAP-dochters als SuccesFactors en het voor 8 miljard dollar overgenomen Qualtrics vallen. Enslin was ook lid van de raad van bestuur en had veel invloed op de cloudstrategie van het bedrijf. Vanwege zijn vakkundigheid, Enslin hielp McDermott onder meer bij het uitbouwen van het cloudportfolio, werd hij zelfs wel eens getipt als toekomstig CEO van SAP.

En zo zijn er meer sleutelfiguren vertrokken bij het grootste softwarebedrijf van Europa, waaronder bijvoorbeeld raad van bestuur-lid Bernd Leukert.

2019 niet in alles het jaar waar SAP op gehoopt had

Daarmee gaat 2019 voor SAP ongetwijfeld niet de boeken in als het jaar waar het op gehoopt had. Uiteraard moet er het één en ander gebeuren op technologisch vlak, wil het bedrijf relevant blijven op een snel evoluerende softwaremarkt. Daar is het uiteraard volop mee bezig, merkten we tijdens Sapphire op.

Feit is wel dat er binnen korte tijd heel veel positiewisselingen aan de top plaatsvinden, misschien zelfs te veel. De vervangers voor de vertrokken topbestuurders staan uiteraard wel klaar. De positie van McDermott wordt ingevuld door twee personen, Christian Klein en Jennifer Morgan, door middel van een co-CEO-model. En Goerke is inmiddels vervangen door Jürgen Müller, opgeleid aan het Hasso Plattner Institute (van SAP co-founder Hasso Plattner) en al geruime tijd werkzaam voor SAP. Het bedrijf vult de vrijgekomen topposities in met jongere bestuurders. Daardoor gaat er in ieder geval een frisse wind waaien, ongetwijfeld aan de hand van de nog steeds veelgeprezen Hasso Plattner.

Wat de werkelijke rol van Elliott Management in de recente opschudding is, zal voorlopig gissen blijven. De investeringsmaatschappij staat bekend als lastig, maar SAP uit zelden negatieve kritiek op Elliott Management. Laten we in ieder geval hopen dat de veranderingen goed uitpakken voor Europa’s grootste IT-leverancier.