Verkiezingen 2023: BBB pleit voor “proactieve rol” van overheid bij digitalisering

Binnen het programma van BoerBurgerBeweging (BBB) is er opvallend veel aandacht voor veel aspecten rondom digitalisering. Men pleit onder meer voor een herstructurering van de overheid om digitalisering beter aan te sturen. Ook wil BBB meer toegankelijkheid voor digitale middelen en betere cybersecurity. Met een versterking van de digitale infrastructuur richt het zich op buitengebieden en bereikbaarheid. Tenslotte krijgen AI en open-source expliciete aandacht en wijdt men uit over de ethische implicaties van nieuwe technologische ontwikkelingen.

BBB wil een Ministerie van Digitalisering beginnen, want deze “is van vitaal belang in de moderne samenleving vanwege de alomtegenwoordige rol die digitale technologieën spelen in ons dagelijks leven. Digitalisering heeft immers een diepgaande invloed op onze veiligheid, de manier waarop we communiceren, werken en leren, op de emotionele gezondheid van onze jeugd en – als het aan de Europese Commissie ligt – ons geld.” Dit ministerie zal allereerst een “nationale digitale strategie” moeten construeren en innovatie aanjagen over meerdere sectoren.

Lees ook: Verkiezingen 2023: NSC wil “geen surveillancestaat”, betere security

Het verkiezingsprogramma verwijst naar het al opgestelde Nationale digitaliseringsbeleid om daarop voort te borduren. BBB benadrukt dat “keuzevrijheid, privacy, gebruik en veiligheid van onze burgers, bedrijven en infrastructuur” centraal moeten staan bij een nationale toezichthouder.

Digitale geletterdheid en toegankelijkheid

BBB stipt het belang aan van toegang van burgers, onder meer tot overheidsvoorzieningen, zorg en onderwijs, maar ook “tot elkaar”. Omdat “veel mensen de weg niet vinden in de digitale wereld” pleit de partij voor een aanhoudende fysieke optie voor bijvoorbeeld gemeentelijke zaken en zorg. Zowel de overheid als het bedrijfsleven zouden hieraan bij moeten dragen.

Het thema van toegang komt ook voor als het gaat om de fysieke bekabeling die nodig is voor interconnectiviteit: stad, dorp en platteland zouden volgens BBB allemaal van snel internet moeten worden voorzien, zowel bedraad als draadloos.

Op het gebied van onderwijs wil BBB meer voorlichting over de digitale samenleving. “De overheid heeft een rol om informatie over diverse onderwerpen zoals AI, social media gebruik en andere zaken te verstrekken.” Later stipt de partij aan dat er ook voor het bedrijfsleven een rol is weggelegd om de “mogelijke risco’s en gevaren van oneigenlijk gebruik van alle technologische mogelijkheden” in het onderwijs te bespreken.

Tip: Verkiezingen 2023: D66 stimuleert start-ups en beteugelt Big Tech

Digitale geletterdheid is een expliciet doel “om ervoor te zorgen dat alle leerlingen de vaardigheden ontwikkelen die nodig zijn om effectief en zelfverzekerd te kunnen navigeren in een steeds veranderende technologische samenleving.” Ook bij andere partijen hebben we soortgelijke passages gezien. Wel gaat de BBB hier nog verder in door, door “datageletterdheid een kernonderdeel” te willen maken “van het onderwijs op alle niveaus, zodat elke student wordt voorbereid op de data-gedrevne toekomst.”

Cybersecurity

BBB is duidelijk over de visie die het erop nahoudt over de nationale veiligheid op digitaal gebied. “Cyber is het nieuwe slagveld als het aankomt op de landsverdediging. Steeds meer vormen van oorlog gebeuren ‘onzichtbaar’ of in ‘in de cloud’, in toenemende mate zullen buitenlandse hackers pogingen doen ziekenhuizen, overheidsdiensten, financiële instellingen, scholen of militaire installaties plat te leggen. We moeten bereid zijn te investeren in technologie en artificial intelligence om de onzichtbare kracht te versterken en de onzichtbare dreigingen het hoofd te bieden.”

Ook zijn er concrete plannen om deze strategie vorm te geven. “Eens per halfjaar vormt de NVR de nationale data- en technologie raad (NDTR) tezamen met Nationaal Cyber Security Centrum, het Defensie Cyber Commando, de Autoriteit Persoonsgegevens, de Nationale Politie, de NCTV en de Joint Sigint Cyber. De NDTR stippelt de prioriteiten en strategie van Nederland in het digitale landschap uit.”

Inlichtingendiensten dienen volgens BBB een actieve rol te spelen in het waarborgen van de cybersecurity van bedrijven. Daarnaast pleit men voor uitgebreide bevoegdheden van het cybercommando van defensie. “Middelen van actoren die bijdragen aan oorlogsvoering tegen het Nederlands belang moeten makkelijker afgepakt of bevroren kunnen worden.” De partij stuurt aan op een integratie van de offensieve mogelijkheden van digitale veiligheidsidensten: “Het Defensie Cyber Commando krijgt toestemming om soft cyberoperaties te verkennen, ter voorbereiding op inzet van de krijgsmacht, ter handhaving of bevordering van de internationale rechtsorde.”

Digitale infrastructuur

BBB belooft dat het Nederland een van de koplopers laat blijven op het gebied van digitalisering en technologie. Dat betekent volgens de partij ook dat de digitale infrastructuur zowel in de stad als buitengebieden aandacht verdient. Want: “Een sterke energie- en digitale infrastructuur dient burgers en bedrijven en verkleint de verschillen en de afstand tussen stad en platteland. BBB maakt zich sterk voor het snel verbeteren en opschalen van de energie en digitale infrastructuur en wil daarin versneld investeren.” De partij stelt dat de overheid verantwoordelijk is voor onder meer een goed elektriciteitsnet en ervoor dient te zorgen dat “piekmomenten met overbelasting van het net” zoveel mogelijk beperkt moet worden. Concreet raadt BBB aan om het net “slimmer” te gebruiken, maar ook om meer te investeren erin.

Lees ook: Verkiezingen 2023: VVD mikt op nationale cloud, digitale zorg

Ook bij het leggen van glasvezel is er specifiek aandacht voor het platteland, waarbij men deze bekabeling omschrijft als “essentiële infrastructuur, omdat zij bijdraagt aan verbinding, ontwikkeling en autonomie voor mensen in de stad en op het platteland.” Ook zaken als 5G-masten dienen geplaatst te worden om te voldoen aan vijf criteria: “Beschikbaarheid, Betrouwbaarheid, Veiligheid, Gezondheid en Milieu.” In grensgebieden hoopt BBB samen te werken met buurlanden om bereikbaarheid te garanderen. Men pleit voor “versnelde investeringen” in het opschalen van de Nederlandse digitale infrastructuur.

Voor in de toekomst wil BBB onderzoek laten doen naar de ondergrondse bouw van distributiecentra en datacenters. Huidige datacenters haalt men als voorbeeld aan van een grote energieverbruiker die dichterbij elektriciteitsbronnen geplaatst moet worden. Daarnaast hoopt de partij op den duur datacenters nuttig te maken door de restwarmte ervan (naast andere warmtebronnen) te gebruiken om woningen en bedrijven te verwarmen.

Overigens kijkt de partij ook naar het inzetten van digitale middelen om het verkeer te bevorderen, bijvoorbeeld door meer ‘groene golven’ van ‘slimmere’ (fiets)verkeerslichten te realiseren.

AI

Over de inzet van AI heeft BBB meerdere aspecten in het verkiezingsprogramma belicht. Allereerst omarmt de partij “het gebruik van drones en kunstmatige intelligentie in een moderne krijgsmacht”. Dit zou volgens BBB zonder politieke inmenging verder ontwikkeld mogen worden. Ook zegt men datawetenschap en AI effectief te willen benutten “voor een verbeterde overheidsdienstverlening”.

Wel kaart de partij de gevaren van AI om misinformatie te creëren aan, waarin BBB wel aandacht heeft voor de potentieel goede kanten van de technologie. “Het maken van zogenaamde deep fakes zonder voorafgaande toestemming zowel op visueel als op audiogebied is een groot probleem en strafbaar. Het is belangrijk om na te denken over hoe getroffen sectoren (bijvoorbeeld de creatieve sector) te ondersteunen en misinformatie actief te bestrijden. BBB wil hiervoor een nieuwe nationale strategie digitalisering ontwikkelen. AI biedt ontzettend veel kansen maar ook risico’s. Transparantie staat bij deze dan ook altijd voorop. ”

Open-source

BBB omarmt open-source expliciet, waarbij ontwikkelingen van die aard “ondersteund en bevorderd” moeten worden door de overheid, “zodat er een inclusieve samenwerking ontstaat tussen ontwikkelaars, onderzoekers en burgers. Op deze manier kunnen zij gezamenlijk innovatieve digitale diensten en oplossingen ontwikkelen voor urgente maatschappelijke vraagstukken.”

Net als bij AI benoemt BBB het belang van ethiek in algemene zin als het gaat om digitale ontwikkelingen. “Welke toepassingen vinden we ethisch aanvaardbaar en hoe stellen we zeker dat er geen ethische grenzen overschreden worden? Op dit vlak zien we ook een belangrijke rol voor onze Rijksoverheid om samen met alle belanghebbenden (burgers, bedrijven, lagere overheden) tot algemeen aanvaardbare kaders te komen.”

BBB heeft in vergelijking met andere partijen opvallend veel te zeggen over digitalisering. Daarbij schenkt de partij vooral aandacht aan het aspect van bereikbaarheid, met name in buitengebieden. Ook wordt de rol van de overheid en de omgang met digitale innovaties uitgebreid besproken, waarbij ethische overwegingen hoog in het vaandel staan. Op het gebied van cybersecurity biedt BBB de meest concrete plannen, terwijl AI zowel positief als negatief besproken wordt in het verkiezingsprogramma.