3min

Het kabinet heeft onlangs in een brief aan de Tweede Kamer zijn Digitaliseringsstrategie gepresenteerd. Deze strategie stelt voor het digitale domein publieke waarden en het perspectief van eindgebruikers centraal en zorgt ervoor dat de overheid de publieke waarden bewaakt.

In het Regeerakkoord van het Kabinet Rutte IV werd aangekondigd dat de regering met een Digitaliseringsstrategie komt. Hiervoor werden alvast enkele hoofdpunten vastgelegd. In de nieuwe brief gaan verantwoordelijk staatssecretaris Alexandra van Huffelen  van Digitalisering en de medeverantwoordelijke ministers van EZK, J&V en Rechtsbescherming dieper op deze plannen in.

Met de Digitaliseringsstrategie wil het kabinet de huidige macht die grote techbedrijven hebben aanpakken. Hiervoor moet onder meer de huidige fysieke wet- en regelgeving ook in het digitale domein gaan gelden. De mogelijkheden die digitalisering biedt worden door het kabinet omarmd, maar wel op basis van publieke waarden. Het betekent meer keuzevrijheid en meer aandacht voor privacy. Ook moet de strategie de basis zijn voor het bestrijden van desinformatie, discriminatie, polarisatie en ondermijning van de democratie.

Aandachtspunten Digitaliseringsstrategie

De Digitaliseringsstrategie wordt gebaseerd op een stevig fundament. Het betekent een stevige basis van wetgeving, regels en normen die voortkomen uit Nederlands- of Europees beleid. Hiermee moeten ongewenste gevolgen van digitalisering worden voorkomen of beperkt. Ook wordt op die manier online ‘de menselijke maat’ bewaakt. Verder wordt ingezet op een zeer goede en veilige digitale infrastructuur voor vast en mobiel internet die voor iedereen en overal beschikbaar is. Denk hierbij aan glasvezel en 5G.

Spelregels en digitale veiligheid

De Nederlandse overheid gaat ‘spelregels’ opstellen voor digitale markten, infrastructuur en diensten. Grote techbedrijven of de markt gaan deze spelregels niet meer bepalen. Hierbij treedt de overheid normerend en regulerend op. Hiervoor worden de komende EU Digital Markets Act en de EU Digital Services Act in nationale wet- en regelgeving en beleid vastgelegd.

De Digitaliseringsstrategie gaat ook meer aandacht besteden aan de digitale veiligheid. Het kabinet vindt dat overheden, burgers en bedrijven beter moeten worden beschermd tegen digitale dreigingen. Privacy by design zal voortaan standaard worden meegenomen in het ontwerp van de ICT-systemen en -applicaties van de overheid. Ook krijgen burgers meer zeggenschap over hun persoonlijke data door de ontwikkeling van een breed te gebruiken digitale identiteit. Hierdoor kunnen zij straks zich in het digitale domein makkelijker identificeren. Onveilige digitale diensten en producten worden vanaf 2024 op de EU-markt verboden. Er gelden dan minimum eisen op het gebied van cyberveiligheid (‘safety by design’).

Gebruik digitale diensten en producten

In de Digitaliseringsstrategie wil het kabinet het gebruik van digitale diensten en producten verder stimuleren. Hiervoor wordt meer aandacht gegeven aan het verbeteren van de digitale vaardigheden voor jong en oud. Ook wordt ingezet op een verbetering van het digitale onderwijs, zodat dit aansluit bij de digitale vaardigheden die de arbeidsmarkt van starters vraagt. Denk aan programmeren.

Verder geeft de strategie extra aandacht aan digitalisering in de zorg, het bereiken van de klimaatdoelen en het verbeteren van de mobiliteit. De overheid ondersteunt hiervoor onderzoek, pilots en demonstratieprojecten en heeft de belangrijkste kennis- en innovatieopgaven al in een integrale kennis- en innovatieagenda opgesteld.

Digitale overheid

Vanzelfsprekend moet ook de overheid digitalisering omarmen. In de strategie geven bewindspersonen aan dat hierbij niet de eigen organisatie centraal moet komen te staan, maar de fysieke en online leefwereld van burgers. Digitalisering moet bijdragen aan de ‘nieuwe bestuurscultuur’. Ook wordt de informatiehuishouding structureel verbeterd voor meer transparantie voor parlement, pers en burgers.

Hiervoor worden de huidige overheidssystemen onder de loep genomen en opgeschoond. Dit voor het stellen van hogere standaarden voor hoe overheden met informatie moeten omgaan. Onderdeel hiervan is een transparant gebruik van algoritmes en uitvoeringsregels.

Toekomstige plannen

De Digitaliseringsstrategie is slechts een startpunt. In de komende jaren wil het kabinet deze plannen en hoofdlijnen verder uitwerken. Hiervoor wordt samengewerkt met alle betrokken ministeries en met relevante belanghebbenden uit de samenleving, de wetenschap, het bedrijfsleven, medeoverheden en Europese partners.

Tip: Coalitieakkoord laat zien dat partijen nog steeds digibeet zijn