Wordt Microsoft teruggefloten voor het opdringen van Copilot?

Microsoft is het automatisch opstarten van Copilot aan het testen. Tegelijkertijd lijkt het ruimte te bieden voor concurrerende AI-assistenten. Een knop voor alternatieve chatproviders biedt hoop voor Google en anderen om ook AI op Windows aan de man te brengen. De vraag blijft of Microsoft daarmee een ingreep van regelgevers kan voorkomen.

Microsoft heeft in nagenoeg elke applicatie AI-functionaliteit toegevoegd met de naam Copilot. Deze AI-assistent zit via Windows Copilot ingebakken in Windows (voor niet-EU-gebruikers). In Insider Preview-versies van Windows 11 blijkt Copilot al voor sommige gebruikers automatisch bij het opstarten te lanceren. Daarbovenop trok Copilot veel media-aandacht doordat het voortaan een specifieke knop op het toetsenbord krijgt.

Insider Preview Build 23606 bevatte echter nog een opvallende toevoeging. Direct onder de schakelknop om Copilot direct op te laten starten zit een menu-optie om voor een andere chatprovider te kiezen. Vooralsnog is niet duidelijk welke opties daaronder vallen. Het is echter een indicatie dat Microsoft ook concurrerende AI-assistenten op Windows gaat laten opereren.

Concurrenten klein krijgen

Niet iedereen is het erover eens dat deze optie daadwerkelijk een partij als Google de kans gaat bieden om een eigen chatbot binnen Windows te laten draaien. Zo stelt MSPowerUser dat de functionaliteit gebruikers zou moeten laten kiezen tussen consumenten- en enterprise-versies van Copilot. Als dat het geval is, is het een open doel voor concurrerende AI-partijen om hun aanklacht te doen. Immers is het venster uitermate geschikt om third-party opties te incorporeren.

Wie zich de browser-oorlogen herinnert, weet dat Microsoft er veelal alles aan doet om de concurrentie klein te krijgen. Het opdringen van Internet Explorer droeg bij aan de dood van Netscape, maar jaren later kregen concurrerende browsers meer ruimte. Gebruikers dienden volgens de EU duidelijk te kunnen kiezen voor alternatieve opties als Mozilla Firefox en Google Chrome.

Ook het afgelopen jaar schroomt Microsoft er niet voor om de eigen producten op te dringen. We vroegen ons in mei af waarom Microsoft de grens op blijft zoeken op dit gebied. Destijds ging het om het bundelen van Teams met Office, dat volgens de autoriteiten een anti-competitief effect had. Het agressief aanjagen van Microsoft Edge werd het afgelopen tevens een steen des aanstoots. Kortom, Microsoft staat er niet om bekend dat het zomaar concurrenten de ruimte biedt. Die strategie blijkt meermaals succesvol. Wanneer de autoriteiten het gedrag terugfluiten, is het eigenlijk al te laat. Microsoft Teams heeft bijvoorbeeld inmiddels ruim 320 miljoen gebruikers, die naar alle waarschijnlijkheid niet opeens naar een concurrerende dienst overstappen.

Stap voor op de concurrentie

Microsofts opkomst in AI is uiterst ongebruikelijk. Praktisch elke applicatie op Windows of binnen de Microsoft 365-suite maakt gebruik van een Copilot, maar het leunt vooral op ingekochte technologie. Als geldschieter van OpenAI verkreeg Microsoft toegang tot de geavanceerde modellen die de Copilot-revolutie mogelijk maken.

In tegenstelling tot Google, dat al jaren door interne ontwikkeling voorop heeft gelopen op het gebied van AI, is Microsoft dus sterk afhankelijk van een third-party. Het heeft niet eens directe zeggenschap over OpenAI. Ook gaat het samen met dat bedrijf gebukt onder een rechtszaak van The New York Times dat wellicht de gehele AI-strategie van beide partijen omver kan schoppen.

Toch heeft Microsoft zijn slag al geslagen. Het is al begonnen aan het uitvoerig integreren van AI-functionaliteit en bouwt daarmee een voorsprong op de eventuele concurrentie. Daarmee kan het voorkomen dat er een reëele AI-rivaal is om te weren op Windows. Tevens heeft het vooralsnog controle over welke chat-aanbieders via het besturingssysteem beschikbaar zullen zijn. De vraag zal dan zijn hoe geïntegreerd een Microsoft-concurrent dan überhaupt kan zijn. Immers zal er op Windows maar één overkoepelende AI-assistent zijn, en dat is Copilot. Dit ondanks het feit dat het om veelal compleet autonome applicaties gaat met verschillende AI-implementaties. Voor de Windows-gebruiker zal duidelijk zijn: AI-functies vallen onder de noemer Copilot, in welke vorm dan ook.

Niets suggereert dat een besturingssysteem niet van een centrale AI-functionaliteit kan worden voorzien. Het probleem is echter dat er nu volop innovaties plaatsvinden die gestremd kunnen worden door een te dominante Copilot. Immers kan Microsoft apps van Word en Paint tot Excel en Teams voorzien van integraties met de Copilot op OS-niveau. Google zou hetzelfde kunnen doen op ChromeOS, maar afgezien van dat bedrijf is er geen reëele concurrent te bedenken.

Voor gebruikers kan het aanvankelijk positief uitpakken: een Teams-vergadering zou via Copilot direct over te zetten zijn naar een AI-gegenereerde PowerPoint-presentatie, terwijl een Excel-tabel in menselijke taal in een Word-bestand uitgelegd kan worden. Dit is de logische volgende stap voor Microsofts Copilot-plannen, voor een zo frictieloos mogelijk pc-gebruik. Het gevolg is dat geen enkel ander bedrijf een soortgelijke implementatie kan creëren op Windows.

Nu al achter de feiten

Het bundelen van applicaties wordt al relatief effectief ingeperkt door regelgevers. Het probleem rondom AI is alleen dat dit speelveld nog piepjong is. Regelgevers hebben nu al moeite om de ontwikkelingen rondom AI bij te benen. Privacy- en security-kwesties voeren momenteel de boventoon. Wellicht is dat terecht, maar intussen verankert Microsoft zijn machtspositie.

Om innovatie aan te jagen, dient zo snel mogelijk duidelijk te zijn hoe AI-concurrentie op elk platform gereguleerd wordt. Voor mobiele gebruikers lijkt dat al duidelijk: er valt te kiezen uit apps voor ChatGPT en Microsoft Copilot, terwijl Google Bard via een webpagina beschikbaar is. Omdat er genoeg telefoonfabrikanten zijn, kan AI-functionaliteit het ene merk van het andere onderscheiden.

Dit is niet het geval in de pc-wereld, waar Microsoft al decennia een machtspositie van jewelste kent. De techgigant heeft ontdekt dat het AI niet als enkelvoudige applicatie hoeft aan te bieden, maar volop kan integreren in elke bestaande oplossing. Dat zal regelgevers dwingen om de AI-concurrentiestrijd anders aan te pakken. Nu al dreigt het achter de feiten aan te lopen, terwijl Microsoft de eigen positie versterkt.

Lees ook: Microsoft Edge Workspaces maakt van browser een samenwerkingshub