6min

Deze week werd bekend dat de CEO van Intel, Pat Gelsinger, een voorstel op tafel heeft gelegd bij de Europese Commissie om een chipfabriek te bouwen in Europa. Gelsinger wil 8 miljard euro subsidie in ruil voor de bouw van één Europese fabriek. Wij denken dat Intel voor dat bedrag wel twee Europese fabrieken kan bouwen. Hier is waarom.

Dat de CEO van Intel dit voorstel op tafel durft te leggen bij de Europese Commissie heeft een reden. Eerst even de situatieschets.

Wat is er precies aan de hand met de chipproductie?

Wereldwijd is er een gigantisch tekort aan chips, we kunnen elke dag wel een nieuwsartikel schrijven over een bedrijf dat zonder chips zit. De vraag naar chips is simpelweg veel hoger dan het aanbod. Het nadeel is dat elke vorm van innovatie in de basis begint met een chip. Het is het hart van menig product of dienst. Zonder chips komt productie tot stilstand. Hierdoor worden autofabrieken gesloten, zijn nieuwe gameconsoles maar mondjesmaat leverbaar, zullen er dit jaar minder nieuwe smartphones verschijnen en zullen ook datacenters op tijd moeten inkopen. De levertijd voor grote hoeveelheden chips ligt naar verluidt ergens tussen de 6 en de 12 maanden.

De oplossing voor het probleem: meer chips produceren. Dat is echter makkelijker gezegd dan gedaan. Het bouwen van een fabriek en het inrichten en afstellen van een machine die chips kan produceren kost minimaal twee jaar. Als ASML ook direct machines kan leveren, want ook daarvoor is een wachtrij. Er zijn ook nog wat lapmiddelen. Zo kunnen chipfabrikanten ook upgrades kopen voor de machines die chips produceren. Software-updates kunnen een machine efficiënter of net iets sneller maken, waardoor de productiehoeveelheid op bestaande machines omhoog gaat. Volgens ASML zijn er de afgelopen maanden flink wat upgrades verkocht aan klanten.

Investeren in meer chipproductie

Overheden beginnen zich ook zorgen te maken, want als innovatie afremt en bedrijven stil komen te staan gaat dat de economie ook afremmen. Met alle gevolgen van dien. Zij beginnen zich dus ook met het chiptekort te bemoeien.

Verenigde Staten willen 30 miljard dollar investeren

In de Verenigde Staten wordt binnenkort gestemd of ze een potje van 30 miljard dollar beschikbaar willen maken voor de bouw van meer chipfabrieken in de VS. Daarover heeft Gelsinger gezegd dat Intel niet rekent op overheidssteun, dat het binnen de strategie van Intel past om nieuwe fabrieken in de Verenigde Staten te bouwen. De kans bestaat dus dat de VS die 30 miljard gaat investeren in andere chipfabrikanten, zoals Globalfoundries, Samsung en TSMC. Intel heeft al aangekondigd twee nieuwe fabrieken in de Verenigde Staten te gaan bouwen, daarmee is 20 miljard dollar gemoeid.

De EU zou 20 procent van de chipproductie voor 2030 naar Europa willen halen

In Europa wil men minder afhankelijk zijn van Azië en de Verenigde Staten als het aankomt op technologie. Het doel zou zijn om 20 procent van de chipproductie naar Europa te halen voor 2030. Op dit moment zou ongeveer 10 procent van de productie in Europa plaatsvinden, maar dat gaat vooral om verouderde productietechnieken. Er zal fors geïnvesteerd moeten worden om die 20 procent te halen. Zeker ook omdat er een groei in productie van 33 procent wordt verwacht in de komende paar jaar. Inmiddels is een bedrag van 50 miljard euro genoemd.

De meeste productie gebeurt overigens in Zuid-Korea en Taiwan. Deze landen domineren de chipmarkt qua productie. In de Verenigde Staten wordt slechts 12 procent van de productie gedaan.

Als de EU echt richting die 20 procent wil, dan zullen er minimaal vijf grote chipfabrieken moeten worden gebouwd in Europa. Zeker gezien de groei van de chipmarkt die er nog aan zit te komen, maar zelfs dan is het nog maar de vraag of het voldoende is. Het onderliggende doel om minder afhankelijk te zijn is in principe wel haalbaar.

Intel’s aanbod voor 8 miljard dollar

Gelsinger heeft gesteld dat het voor Intel aantrekkelijker is om een chipfabriek in Azië te bouwen dan in Europa, omdat de kosten lager zijn in Azië. Intel kan hier wel van afwijken, maar daarvoor moet er 8 miljard euro subsidie komen. Daarmee lijkt Gelsinger een goed spelletje poker te spelen, want het bedrijf verwacht 19 a 20 miljard dollar in de Verenigde Staten te investeren in twee gloednieuwe fabrieken. Dat betekent dus dat één fabriek in Europa voor 8 miljard euro, wat omgerekend iets minder is dan 10 miljard dollar, volledig gesubsidieerd zou worden.

Een subsidie is over het algemeen bedoeld om bij te dragen aan een investering, niet om deze volledig te dragen. De Europese Commissie zou dus moeten inzetten op minimaal twee Europese Intel fabrieken voor die 8 miljard euro. Ook moet worden vastgelegd dat er productie wordt gedaan van chips kleiner dan 5nm, zodat Intel ook de meest moderne EUV-chips in Europa gaat fabriceren. Intel loopt namelijk nog steeds achter met EUV en nu die inhaalslag er gaat komen, is het goed als dat ook in Europa gebeurt. Wat betreft de hogere kosten in Europa ten opzichte van Azië: de enige Intel fabriek in Europa staat momenteel in Ierland. Als Intel uitwijkt naar Zuid-Europa, bijvoorbeeld Spanje, dan kunnen de kosten nog wel wat omlaag. Op dit moment worden echter Duitsland, Frankrijk, Nederland en België veelvuldig genoemd. Dat zijn de duurdere landen.

Alternatieven

In Europa wordt ook nog verder gekeken dan Intel. Zo is TSMC benaderd om te zien of dat bedrijf fabrieken wil bouwen in Europa. Hoewel Taiwan de productie vooral in eigen land wil houden, lijkt TSMC zich op te maken voor de bouw van meerdere fabrieken in de Verenigde Staten. Het zou gaan om mogelijk zes nieuwe fabrieken. Wellicht kan de EU het bedrijf nog overtuigen er een aantal in Europa te bouwen. Taiwan wil wel meewerken aan een investeringsforum. Samsung zou ook benaderd zijn, dat bedrijf heeft vooral fabrieken in Zuid-Korea en Zuidoost-Azië. Wel gaat het in Austin (Texas) een nieuwe fabriek bouwen. Wellicht dat Samsung te porren is voor een chipfabriek in Europa. Tot slot zou de EU nog overwegen om middels een consortium een eigen Europese chipfabriek op te richten. Dat lijkt ons een lastige weg om te bewandelen, aangezien je veel expertise nodig hebt om chipproductie op een goede manier te doen.

Kritiek op Europese plannen

Er is ook kritiek op de Europese plannen. Een Duitse denktank vindt het verspilling van geld. Volgens de denktank zouden er helemaal geen klanten zijn in Europa voor chips. Ook zou Europa zich beter kunnen focussen om bedrijven die chips ontwerpen in Europa te houden.

Daar zijn we het gedeeltelijk mee eens. Europa moet zeker zorgen dat er ook chips worden ontworpen in Europa. Dat doet onder meer NXP, maar daarnaast ligt ook nog altijd de overname van ARM door Nvidia op goedkeuring te wachten. Die overname moet gewoon afgekeurd worden door de EU. Dit bedrijf is voornamelijk gevestigd in het Verenigd Koninkrijk en met een overname door Nvidia is de kans groot dat dit op termijn allemaal richting de Verenigde Staten verplaatst.

Verder zien wij geen reden voor een gebrek aan klanten. Er is een wereldwijd tekort aan chips, terwijl de vraag blijft toenemen. Als Intel fabrieken opent in Europa en ook voor derden produceert, kunnen die chips alle kanten op. Zeker nu Intel naast het eigen x86 ook ARM-chips gaat produceren. Steeds meer bedrijven ontwerpen namelijk hun eigen ARM-chips. Amazon ontwerpt bijvoorbeeld eigen ARM-chips voor hun datacenter, Google is daar recent mee begonnen en vrijwel elke smartphonefabrikant wil tegenwoordig ook chips ontwerpen. Aan klanten geen gebrek.

Tip: Moet Europa ook streven naar technologische werelddominantie?