Redt AI de pc-markt van een derde rampjaar op rij?

Pc-verkoopcijfers bereikten een nieuw dieptepunt in 2023. Zowel zakelijke als particuliere klanten blijven de vervanging van hun bestaande machines uitstellen. Kan de opkomst van de AI-pc voor de verlossing zorgen bij Lenovo, HP, Dell en anderen?

Gartner laat er geen twijfel over bestaan: 2023 was het slechtste jaar voor de pc-industrie aller tijden. De markt kromp met 14,8 procent in twaalf maanden tijd. Dell-COO Jeff Clarke verwoordde het tijdens de presentatie van de kwartaalcijfers als volgt: “Fiscaal 2024 was één van die jaren die niet volgens plan ging.” (Dells financiële 2024 liep tussen april 2023 en maart 2024, red.) Het aantal pc-leveringen van Dell daalde met 19,5 procent naar 40,2 miljoen. HP (-4,5 procent) en marktleider Lenovo (-13,5 procent) presenteerden eveneens zorgwekkende verkoopcijfers.

Alle pc-bouwers voorspellen een beter 2024. Daarin staan ze niet alleen: al langer stellen verschillende marktonderzoekers dat AI de drijfveer van groei kan zijn. Als het om servers gaat, geldt AI al als aanjager voor succes. Zo heeft Dell te maken met een wachttijd van meer dan een halfjaar om de geschikte hardware bij de klant te krijgen. Dat er alsnog een inkrimping van 14 procent bij het aantal verkochte Dell-servers te zien is over geheel 2023, roept wat vraagtekens op.

Daadwerkelijke verbetering op komst

De vernietigende cijfers omtrent 2023 bevatten volgens Gartner al wel een teken van hoop. Zo groeide de gehele pc-markt in Q4 2023 weer met 0,3 procent. Het kon bijna niet slechter worden voor de pc-industrie, maar de twee jaar aan verslechtering lijkt eindelijk een eindpunt te hebben bereikt.

Canalys stipte eind vorig jaar aan dat de pc-markt in 2024 geholpen wordt door verschillende factoren. Eén daarvan heeft niets met AI te maken: het is namelijk simpelweg tijd voor veel gebruikers om weer hun pc te upgraden. Enterprise-omgevingen die nog op Windows 10 draaien, hebben tot 14 oktober 2025 om dit te doen zonder een duur Extended Support Updates-pakket aan te schaffen. Verbeterde pc-verkoopcijfers zullen dus deels plaatsvinden zonder dat er daadwerkelijk innovatie nodig is.

Het biedt Windows 11 de kans om te groeien, waar het vanuit het perspectief van Microsoft hoog tijd voor is. Volgens Canalys zal de Windows-refresh hoe dan ook voor veel tractie zorgen binnen de pc-industrie. Als OS leek het even plaats te moeten maken voor Windows 12, maar niets is minder waar. Met Windows 11 24H2 verschijnt een op AI gefocust besturingssysteem dat een pc-upgrade aantrekkelijk maakt. Immers hebben nieuwe AI-pc’s veelal specifieke hardware aan boord die efficiënt deze nieuwe soort workloads kan uitvoeren, zoals geldt voor Intel Core Ultra. Om de nieuwe mogelijkheden optimaal te benutten, zouden nieuwe pc’s aantrekkelijk moeten zijn voor zowel de zakelijke als de particuliere markt. Canalys stipt wel aan het opnieuw omarmen van ARM-architectuur voor Microsoft niet direct tot betere adoptie zal drijven binnen enterprise-omgevingen.

Nog steeds problemen

Dat de pc-verkoop weer langzaam de lift in gaat, betekent niet dat alle problemen verholpen zijn. Zo blijven de kosten van componenten omhooggaan, met een tekort aan capaciteit bij chipfabrikanten en toenemende kosten voor RAM en NAND-flash in het vooruitzicht. Dat laatste heeft grotendeels te maken met het feit dat het aanbod lang ruimschoots voorbij de vraag lag, waardoor er nu een prijscorrectie volgt door een afgeremde bevoorrading. Dit alles zijn kosten die doorberekend kunnen worden naar de klant, met een remmende werking op de verkoopcijfers tot gevolg.

Het is tevens zo dat hardware-vooruitgang afgezien van AI een stuk trager verloopt dan voorheen. Moore’s Law is al jaren aan het afnemen, waardoor dezelfde prestatiesprongen voortaan meer geld kosten dan voorheen. Combineer dat met de uitdagende macroeconomische omstandigheden en geopolitieke spanning met China en het resulteert in een groot aantal uitdagingen om pc’s met winst te kunnen verkopen.

Innovatieve oplossingen (waar soms een stokje voor gestoken wordt)

Dat gebruikers hun pc’s langer willen houden en hardware minder snel verbetert, biedt ook kansen. Duurzaamheid is steeds meer een aandachtspunt voor fabrikanten geworden. Dat leidt onder andere tot gerecycled plastic dat weer in nieuwe producten belandt en verantwoorde verpakkingen van karton. Echter is er één aspect waar pc-makers ook iets aan bij kunnen dragen: het oplappen van oude machines.

Over het refurbish-programma van HP hebben we al eerder geschreven. Het richt zich op zakelijke pc’s die van oudsher een voorspelbare cyclus doorlopen. HP regelt het refurbish-proces van computers die nog altijd kunnen draaien, maar niet meer gloednieuw zijn. Dat reduceert niet alleen de druk op het milieu, maar biedt ook de pc-maker een kans om nog een keer te kunnen verdienen aan hetzelfde apparaat. Ook al zijn de opbrengsten voor dergelijke machines klein, de lage kosten compenseren dit. Naast pc’s wil HP ook met printers en collaboration-hardware refurbish-programma’s opzetten.

Tip: HP start refurbish-programma voor zakelijke pc’s

Ook Lenovo stapt in de refurbish-markt, bleek uit berichtgeving van The Register. Niet alleen pc’s, maar ook servers zullen deel uitmaken van het nog op te zetten initiatief. Alleen geaccrediteerde partners zullen de opnieuw gevalideerde hardware mogen verkopen. Het feit dat meerdere vendoren deze kant op gaan, verraadt dat deze lucratief zou kunnen zijn. Hoe dan ook zorgt het voor extra inkomsten vanuit bestaande apparatuur die gebruikers steeds langer hopen te gebruiken.

Deze praktijken kunnen voordelig uitpakken, maar alles valt of staat met de software. Dat Microsoft op den duur met Windows 10 zou stoppen, is al langer bekend. Echter is het voor veel gebruikers niet mogelijk om te upgraden naar Windows 11 op hun huidige machines. Dat, meer dan andere factoren, zal ervoor zorgen dat anderszins capabele hardware op de schroothoop zal belanden. Niet positief voor de refurbish-programma’s van pc-vendoren, maar wel voor de vraag naar nieuwe hardware. Op dat gebied lijkt de consument op den duur gedwongen te worden om alsnog voor een nieuwe desktop of laptop te kiezen. Dat zorgt ervoor dat de pc-markt dit jaar uit het diepste dal zal verschijnen, meer dan AI mogelijk zal maken.

Lees ook: Windows 11 24H2 maakt herstarten pc voor update overbodig